جايگاه و جلوه هاي شمس تبريزي در مثنوي

مولوي ، عارف بزرگ ايران در قرن هفتم هجري، پيش از حشر و نشر با بزرگ مردي چون شمس ، از پايه و مقامي خاص برخوردار بوده ، همواره در مجالس وعظ پدر شركت مي جسته و او را فرمان مي بردند، ليكن پس از آشنايي با شمس دگرگون شد و پس از مرگ شمس هم روحيات مولانا به آن چه كه در گذشته بوده، باز نگشت. هر چند مثنوي معنوي خالي از توصيفات شمس تبريزي نيست، ولي براي معرفي چهره واقعي او به ناچار بايد در درياي مثنوي غوطه ور شد؛ چرا كه بهترين قسمت سخنان مولانا در مباحثي خلاصه مي شود كه او براي شناخت و معرفي اين عارف بي بديل قلم فرسايي مي كند. شيوۀ تحقيق اين مقاله، توصيفي و تحليلي است و اين شيوه فن تحليل بر مبناي سند كاوي از منابع كتابخانه اي انجام گرفته است. در اين مقاله، ابتدا به زندگي و ويژگي هاي مثنوي مولانا و شخصيت شمس تبريزي پرداخته شد و در ادامه تأثير و جايگاه شمس تبريري در مثنوي با تحليل بيت هايي كه در مثنوي به شمس تبريزي اشاره شده، نكاتي مفيد و قابل تأمل استخراج شده است. با بررسي ابيات مثنوي، چنين بر مي آيد كه حضور شمس تبريزي در مثنوي بيش تر پنهاني و غير مستقيم است و نشان داده مي شود كه مولوي فقط در اوايل دفتر اول دو بار و در اواسط دفتر دوم يك بار صريحاً از شمس سخن مي گويد.