بررسي توكل در مثنوي مولانا

مثنوي مولوي، درياي بيكران و پر رمز و راز از جويبارهاي مفاهيم ناب است كه با هدف ترسيم و تحقق زندگي مطلوب براي به بار نشستن نهال استعدادهاي انسان كمال مند سروده شده است. رازوارگي و رمزگونگي مثنوي تنها در عرصه برخورداري از تجربه هاي خاصِ عرفاني و مفاهيم اسرار آميز الهي نيست كه بر مخاطب پديدار مي شود، كه شيوه و شگرد مولوي در چگونگي بيان مفاهيم كلامي، فلسفي و عرفاني كه بحث هاي درازدامني را سبب گشته اند، رمز و راز آن را دو چندان كرده است. در اين ميان، «جهد و توكل» از آن گونه مفاهيم متقابلي است كه مولوي در باب آن، ديدگاه ثابتي ارائه نداده است. برخورد چندگانه مولوي در داستان ها و حكايت هايي كه به جهد و توكل اختصاص داده است، جلوه اي چندآوايانه بدان بخشيده است. اين پژوهش برآن است، ديدگاه مولوي را در باب مساله جهد و توكل در داستان شير و نخچيران از منظر نظريه چندآوايي و منطق گفتگويي باختين بازكاود. فرضيه پژوهش بر اين امر استوار است كه مولوي در داستان مزبور به شيوه چندآوايي به جهدو توكل نگريسته است. اين پژوهش، به روش توصيفي- تحليلي، بر اساس يافتن تقابل هاي دوگاني و اصل همزيستي تضادها و روابط گفتگويي آنها كه تلفيقي از روش ساختارگرايان در جستجوي تقابل هاي دوگاني و عنصر غالب همزيستي تضادها در چندآوايي باختين است، صورت گرفته است.