رويكرد مولوي نسبت به گناهِ نخستينِ حضرت آدم(ع)

گناه نخستين حضرت آدم(ع) و ماجراي هبوط وي، يكي از بن‌مايه‌هاي ادبيات فارسي به ويژه ادب عرفاني است. از اين‌رو، شاعران و نويسندگاني كه مشرب عرفاني داشته‌اند در اين زمينه اظهار نظر كرده‌اند. بدين‌معنا كه هر كدام از آنها برداشت خود را از سرگذشت حضرت آدم(ع) بيان نموده‌ و جنبه‌هاي مختلف داستان نخستين گناه حضرت آدم(ع) و هبوط وي را موردتوجه و بررسي قرارداده‌اند كه ماحصل انديشه‌هاي عرفاني آنها مبني بر شادي وغم، عشق و حرمان، وصل وهجران، طاعت وعصيان وسيرآدمي به سوي تعالي وتكامل و يا فروغلتيدنش درژرفايي هولناك است. جلال‌الدين محمد بلخي يكي از شاعران عارف مسلك است كه در آثار خود به موضوع نخستين گناه حضرت آدم(ع) و ماجراي هبوط او پرداخته‌است. بنابراين پژوهش حاضر بر آن است تا رويكرد مولوي را نسبت به اين موضوع با روش توصيفي-تحليلي بررسي كند. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه مولوي درآثار خود به كرّات به ماجراي داستان آدم و هبوط وي اشاره مي‌كند و رويكردهاي متفاوتي نسبت به اين جريان دارد؛ بدين معنا كه در يك جا حادثة گندم خوردن آدم و هبوط وي را نتيجة قضاي از پيش تعيين شدة الهي مي‌داند و در جايي ديگر، حرص و شهوت، انگيزة تعلّق خاطر به علايق دنيوي و كسب لذّات مادي مي‌شود؛ بنابراين شيفتگي نسبت به اين لذّات، نور وجود انسان و جوهر امانت الهي را در وجود او تيره مي‌كند و شيطان نفس را بر او چيره مي‌سازد. در جايي ديگر نيز گناه نخستين حضرت آدم را نتيجة توجة وي به شكل بيروني خلقت و غافل شدن از خالقيت خداوند مي‌داند.