ضرورت توسعه كاشت گياهان دارويي و راهكارهاي مقابله با كم آبي

در طي نيم قرن گذشته، به دليل بروز خشكسالي¬هاي مختلف، استخراج بي¬رويه آب¬هاي زيرزميني و افزايش مصرف آب، كمبود آب روندي افزايشي داشته و نگراني¬هايي را براي كشاورزان ايجاد نموده است، لذا مديريت بهينه آب گامي مؤثر در كاهش آسيب به ويژه در مناطق خشك و نيمه¬خشك مي¬باشد. از طرفي، ايران كشوري با اقليم خشك و نيمه¬خشك است و ويژگي عمده بارندگي¬هاي آن بروز اختلاف از نظر پراكنش مكاني و زماني مي¬باشد. علاوه بر اين، تغيير اقليم نيز چالش مهمي براي مناطق خشك و نيمه¬خشك محسوب مي¬شود. در شرايط فعلي كشور، تغيير الگوي كشت محصولات زراعي آب¬بر به سمت گياهان دارويي، از جمله حفظ منابع پايه و ارزش افزوده بالا از اهميت بالايي برخوردار است. گياهان دارويي از سيستم ريشه¬اي گسترده¬اي برخوردار هستند كه نشان¬دهنده سازگاري اين گياهان به كاهش قابليت دسترسي به آب و عناصر غذايي مي¬باشد. كاشت گياهان دارويي به دليل نياز آبي كم در شرايط خشكسالي و قابليت توليد در زمين¬هاي كم¬بازده مي¬تواند در افزايش بهره¬وري از منابع آب و خاك مؤثر واقع گردد. كشت مخلوط در مناطق خشك و نيمه¬خشك همچون ايران مي¬تواند به عنوان راهكاري براي استفاده حداكثر از تشعشع بالاي خورشيدي و منابع آبي به كار رود. ريخت-شناسي متفاوت ريشه گياهان دارويي در كشت مخلوط باعث حداكثر بهره¬برداري از آب در لايه¬هاي مختلف خاك مي¬شود. مهمترين راهكارهاي بهبود رشد و عملكرد گياهان دارويي در مناطق خشك و نيمه¬خشك شامل آبياري تكميلي در كشت ديم، كم¬آبياري و افزايش بهره¬وري آب، تلقيح با ريزموجوادت خاكزي به ويژه ميكوريزا، كشت¬هاي جايگزين، كشت نشايي، كاربرد بقاياي گياهي و كاشت گياهان پوششي، سوپرجاذب و پيش¬تيمار بذر با تنظيم¬كننده¬هاي رشد در مرحله جوانه¬زني مي¬باشد. بدين¬ترتيب، از آنجا كه گياهان دارويي از پتانسيل تحمل به خشكي بالايي برخوردارند، گزينه مناسبي براي كاشت در مناطق خشك و نيمه¬خشك محسوب مي¬شوند و كاشت اين گياهان در عرصه¬هاي كم بازده و حاشيه¬اي، ضمن تأمين نيازهاي اقتصادي روستاييان و صنايع مختلف غذايي و دارويي، حفاظت از منابع، بهبود كارايي مصرف آب و جلوگيري از خطر نابودي اين گونه¬ها نقش مؤثري در بهبود معيشت مردم اين مناطق ايفاء خواهد نمود.