شماره ركورد كنفرانس :
3930
عنوان مقاله :
بررسي و ريشه‌يابي نقشمايۀ سيمرغ شكارگر در فرش‌هاي عصر صفويه (با تاكيد بر پاره فرش مجموعۀ بارون هاتواني)
پديدآورندگان :
كمندلو حسين h.kamandlou@semnan.ac.ir مربي، كارشناسي ارشد پژوهش هنر، گروه فرش دانشكده هنر، دانشگاه سمنان؛
, احمدپناه سيدابوتراب Ahmadp-a@modares.ac.ir استاديار، دكتري پژوهش هنر، دانشكدۀ هنر و معماري دانشگاه تربيت مدرس تهران؛
كليدواژه :
فرش , صفويان , سيمرغ , عقاب , بارون هاتواني
عنوان كنفرانس :
نخستين همايش بين المللي هنر صناعات در فرهنگ و تمدن ايراني-اسلامي با تاكيد بر هنرهاي رو به فراموشي
چكيده فارسي :
طراحان فرش در طول تاريخ با تاثيرپذيري از مذهب، سياست، فرهنگ و ساير هنرهاي رايج نقوش زيبا و گاه منحصر به‌فردي را خلق كرده‌اند. با بررسي برخي از فرش‌هاي صفوي مي‌توان نقوش و تركيب‌هايي را مشاهده نمود كه بر پويايي طرح‌هاي ايراني در طول تاريخ گواهي مي دهند. از جمله آثار شاخص و كمتر مورد بحث، پاره فرش مجموعۀ بارون هاتواني است. در اين اثر علاوه بر ترنجي مزيّن به نقوش انساني شاهد صورت‌هاي متنوعي از نقش گرفت‌وگير به صورت شكار گاو توسط ببر، شكار ماهي توسط لك‌لك و شكار آهو توسط سيمرغ هستيم. نقوشي كه ريشه در آثار صناعي گذشته ايرانيان دارد.
با اينكه نقش شكار آهو توسط سيمرغ در آثار شاخص نگارگري، كاشي‌كاري و جلدسازي اين دوران نيز بكار رفته، اما شايد بتوان گفت طراحان فرش به آن توجه بيشتري داشته‌اند. هدف اين نوشتار علاوه بر معرفي پاره فرش مجموعۀ بارون هاتواني، شناسايي كاركرد نمادين سيمرغ شكارگر در فرش‌هاي دوران صفوي است. سوال اصلي تحقيق اين است كه پرندگان شكارگر در دوران صفويان چه مفهومي داشته‌اند و به چه صورت‌هايي در فرش‌هاي اين دوران اجرا شده‌اند؟ روش تحقيق در اين نوشتار به‌صورت توصيف- تاريخي است و شيوۀ گردآوري اطلاعات كتابخانه‌اي و اسنادي است. با طبقه‌بندي و شناسايي 5 قطعه فرشي كه با اين نقش تزيّن شده‌اند مشخص گرديد كه اين نقش ريشه در تمدن‌هاي پيش از اسلام دارد و نمادي از قدرت سياسي، نظامي و مذهبي حاكمان ايراني بوده است.
