ويژگيهاي علوم انساني قرآن بنيان (با مطالعه موردي در علم فقه)

قرآن در نزد اكثريت فقهاي اماميه به عنوان يكي از منابع احكام به شمار ميرود، اما رويكردهاي مختلف نسبت به اين منبع ممكن است كه نقش آن را در استنباط احكام بكاهد يا بيفزايد، رويكرد قرآن بنيان براي فقه، نقشي پررنگ براي قرآن در استنباط احكام فقهي در نظر ميگيرد. برخي از ويژگيهاي فقه قرآن بنيان عبارتند از: 1 - قرآن به عنوان اولين منبعي است كه فقيه براي استنباط احكام به آن مراجعه ميكند و روايات به عنوان مفسّر و مبيّن آيات قرآن مورد توجه قرار مي گيرند. 2 - در اين رويكرد ظواهر قرآن از اعتباري همانند ظواهر روايات برخوردار است. 3 - مطابق اين رويكرد تعداد آيات الاحكام بيشتر از تعداد اين آيات در نظر مشهور است كه آن را حدود پانصد آيه ميداند. 4 - اعتبار روايات حتي در فرض عدم وجود روايات متعارض به وسيله ي عدم مخالفت با قرآن فهميده ميشود. 5 - در روايات متعارض روايت موافق با قرآن ترجيح داده ميشود. 6 - اعتبار اجماعات و شهرات با قرآن سنجيده ميشود و اجماع يا شهرت مخالف قرآن بي اعتبار است. 7 - مقاصد شريعت از طريق قرآن مشخص ميشود و فتوي فقيه با آن نسبت سنجي ميشود تا در صورتي كه بر خلاف آن باشد مورد اصلاح قرار گيرد. از اين معيارهايي كه براي فقه قرآن بنيان وجود دارد ميتوان در ساير علوم انساني قرآن بنيان نيز استفاده كرد، اين معيارهاي مشترك عبارتند از: لزوم رجوع اوليه به قرآن براي يافتن اصول و امهات مسائل همه علوم انساني، لزوم عرضه يافته هاي ساير منابع در علوم انساني به آيات قرآن براي صحتسنجي آنها، ترجيح نظريه موافق با قرآن در جايي كه اختلاف نظر وجود دارد، بياعتباري نظرات رايج در علوم انساني در صورتي كه با قرآن مخالف باشد، بي اعتباري يافته هاي علوم انساني در صورتي با مقاصد قرآني منافات داشته باشد.