آشنايي‌زدايي و برجسته‌سازي در سوره‌ي مباركه‌ي الرحمن

آشنايي‌زدايي و¬ برجسته‌سازي از جمله نظريات محوري مكتب فروماليسم است، نخستين بار «ويكتور شكلوفسكي» منتقد شكل¬گراي روسي آن را در نقد ادبي به كار برد. در تعريف آشنايي‌زدايي مي‌توان گفت هر گونه تلاش هنري كه رنگ رخوّت و عادت را از مخاطب و گوينده مي¬زدايد و با تقويت ادراك حسي و بازي با ذهن و هنر همراه است. هدف اين پژوهش بررسي آشنايي‌زدايي و برجسته¬سازي در سوره‌ي مباركه‌ي الرحمن است؛ البته مي‌دانيم كه قرآن كريم متن ادبي نيست، ولي متني است كه جنبه‌اي از اعجاز آن را، اعجاز ادبي تشكيل مي¬دهد و داراي زيباهاي ادبي فراواني است. مقصود از كاربرد نظريه‌هاي ادبي مختلف؛ مثل: آشنايي‌زدايي و برجسته‌سازي در قرآن فقط آن است كه نشان داده شود؛ بسياري از صور و ارزش‌هاي ادبي و نقدي مي¬تواند در بهترين شكل در قرآن كريم يافت شوند. اين پژوهش كه با روش توصيفي ـ تحليلي صورت گرفته است و گردآوري داده‌ها نيز به صورت كتابخانه‌اي ـ اينترنتي بوده است، مي‌كوشد تا بسياري از مفاهيمي كه براي مخاطبان قرآن به امور عادي تبديل شده به واسطه آشنايي‌زدايي و قاعده‌افزايي در سوره‌ي مباركه‌ي الرحمن برجسته شود. بررسي‌هاي اوّليه حاكي از اين امر است كه مهمترين تكنيك زباني و ادبي برجسته‌ساز به كار رفته در اين سوره تكرار است كه شامل تكرار در سطوح مختلفي؛ همچون: صامت‌ها و مصوّت‌ها، كلمه، جمله و استفاده از جمله اسميّه و فعليّه مي‌باشد.