استنادات قرآني پلوراليست‌ها و نقد درون ديني آن

«پلوراليسم» در لغت، به معناي كثرت‌گرايي و مقصود از آن در فلسفه دين: پذيرش حقّانيت اديان مختلف است. طرفداران كثرت‌گرايي براي اثبات مدّعاي خود، دلايل گوناگوني ذكر كرده‌اند كه از منظر درون ديني، مي‌توان استناد به ظواهر برخي از آيات قرآن كريم را بارزترين آن‌ها برشمرد؛ از جمله: الف) استناد به كلمه‌ي اسلام در قرآن كه معناي آن فرمانبرداري محض است و همه‌ي اديان را در بر مي‌گيرد. در نقد اين دليل بايد گفت اين نظر مستلزم انحصار در معناي كلمه و تأويل آيات مشتمل بر كلمه «اسلام» و ناديده گرفتن اختلافات بنيادي اديان است؛ ب) تشريع اديان متعدّد و متفاوت خواست خداوند بوده و قرآن بر آن دلالت دارد. در نقد اين دليل بايد گفت اين استدلال, مخالف احتمال نسخ شرايع, منافي توجه به دلايل اختلافات شرايع, مخالف برداشت مفسران از اين آيات و معارض بيان صريح آياتي ديگر است؛ ج) استعمال «صراط» به صورت نكره براي دلالت بر اسلام بيانگر تأييد حقّانيت اديان ديگر است. در نقد اين ديدگاه بايد گفت كه راه راست؛ مانند: نور، شدّت و ضعف دارد، ولي به هيچ وجه قرآن مؤيّد تكثّر آن نيست؛ چرا كه مي‌فرمايد: ﴿وَأَنِ اعْبُدُونِي هٰذٰا صِرٰاطٌ مُسْتَقِيمٌ﴾. اين نوشتار به شيوه‌ي توصيفي ـ تحليلي و با هدف معرّفي و نقد استنادات قرآني طرفداران پلوراليست نوشته شده است و بعد از بررسي ادلّه‌ي تكثّرگرايي در قرآن, بطلان آن ادلّه را نشان داده است.