تحليل گفتمان صلح در قرآن

گفتمان از جمله اصطلاحاتي است كه علي‌رغم تازگي به سرعت كاربرد وسيعي يافته است. گفتمان در واقع همان ساختار و قالبي است كه گوينده براي بيان نكات مورد نظر خود انتخاب مي‌كند. گفتمان به انواع مختلفي؛ چون: ادبي، سياسي، ديني، فرهنگي و ... تقسيم مي‌شود. امروزه با توجه به شرايط مختلف، گفتمان نيز تقسيم‌بندي‌هاي جديدي به خود مي‌گيرد و سعي دارد به تحليل و انعكاس موضوعات روز بپردازد و يكي از اين موضوعات كه در واقع آرزوي جوامع مختلف مي‌باشد، صلح است، پس مي‌توان گفت كه گفتمان صلح از تقسيم‌بندي‌هاي جديد انواع گفتمان است. اﺻﻞ و اﺳﺎس تعامل از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم، ﺻﻠﺢ اﺳﺖ و ﺟﻬﺎد ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻫﻴّﺖ دﻓﺎﻋﻲ دارد و ﻫﺪف ﻫﺮ دو ﻧﺸﺮ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺗﻮﺣﻴﺪي و ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻟﻬﻲ ﺑﺮ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ. اﺳﻼم دﻳﻦ ﺳﻠﻢ و ﺻﻔﺎﺳﺖ و كلمه اﺳﻼم از ريشه‌ي ﺳﻠﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ آﻣﺪه: ﴿فَلٰا تَهِنُوا وَ تَدْعُوا إِلَي السِّلْمِ وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَ اللهُ مَعَكُمْ و لَنْ‌يَتِرَكُمْ أَعْمٰالُكُمْ﴾ (محمد/35). ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎي گوناگون اﺛﺮ ﻧﻘﺶ اﺻﻼح ذات‌اﻟﺒﻴﻦ را در عرصه‌ي ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮي ﮔﻮشزد كرده اﺳﺖ و مي‌فرمايد: «اي كساني كه اﻳﻤﺎن آورده‌اﻳﺪ! ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ ﺻﻠﺢ و آﺷﺘﻲ درآﻳﻴﺪ و از ﮔﺎم‌ﻫﺎي ﺷﻴﻄﺎن ﭘﻴﺮوي ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ او ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ دشمني آشكار اﺳﺖ». (بقره/208) ﻗﺮآن اهميّت زﻳﺎدي ﺑﻪ ﺻﻠﺢ داده اﺳﺖ؛ زﻳﺮا در آيات بسياري به موضوع صلح پرداخته است و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﻫﻤﻴّﺖ ﺻﻠﺢ در ﺗﻤﺎم ﻣﻮارد زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮدي، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ. مقاله پيش رو سعي بر آن دارد تا گفتمان صلح را در آيات قرآن مورد تحليل قرار دهد.