ظرافت‌هاي لُغوي و معنايي واژه‌ي «لُبّ» در قرآن كريم با تأمّل در رهيافت‌هاي زبان‌شناسي و معناشناسي

بررسي، بحث و تحقيق درباره‌ي محتوا و ساختارهاي لفظي و معنوي قرآن كريم از نخستين رويكردهاي عُلماي مسلمان در تاريخ اسلام محسوب مي‌شود؛ اهمّيت اين رويكردها به‌حدّي است كه درك زمينه‌ها و ويژگي‌هاي لفظي و بلاغي قرآن كريم را از بايسته‌هاي فهم درست و صحيح انديشه‌هاي وحياني مي‌دانند؛ بر اين اساس، هنگامي كه درك ظرافت، ظرفيّت بلاغت و بيان قرآني با رهيافت‌هاي زبان‌شناسي و معناشناسي توأم گردد، ما را به اهمّيت و اعتبار پژوهش‌هاي كاربردي در حوزه‌ي «زبان‌شناسي و معناشناسيِ» كلام وحي، رهنمون مي‌شود. در پژوهش حاضر، ضمن توجّه به مباحث زبان‌شناسي و معناشناسي در قرآن كريم، وجوه مختلف معناشناسي و زبان‌شناسي (دلالت‌هاي صوتي، محوري، تفسيري، اصطلاحي و مُعجمي) واژه‌ي «لُبّ/ ألباب» با بهره‌گيري از مهم‌ترين معاجم و كتب حوزه‌ي لغت و معنا از متقدّمان و متأخّران، مورد بررسي قرار گرفته است؛ چنان‌كه خواهد آمد، نتايج مقاله‌ي حاضر، بيان‌گر اين است كه «الألباب» در فرهنگِ واژگانيِ قرآن كريم به معني «عُقول» (خِـرَدها) آمده است، اين واژه، جمع «لُبّ» است كه در برابر قِشر (= پوسته) مطرح مي‌شود، تأمّل در رهيافت‌هاي بياني و تفسيريِ واژه‌ي مذكور، بيان‌گر آن است كه در زبانِ وحي، انسان، از منظري كلّي، از دو قسمت تكوين يافته: «قِشر» و «لُبّ»؛ جسم، همان «قِشر» و عقل، همان «لُبّ» است؛ همچنين تركيب اضافي از اين مادّه (= أولو الألباب) دلالت دارد بر اينكه اهل بهشت، همان خردمندان هستند و دين الهي، دين انديشه و خِردورزي است.