قرآن كريم و نظريه‌ي هرمنوتيك

يكي از حلقه‌هاي تفكيك‌ناپذير زنجيره‌ي نقد كه بازتاب گسترده‌اي در حوزه‌ي نقد و نظريه‌ي معاصر داشته، نظريه‌ي هرمنوتيك يا نظريه‌ي تأويل است. يكي از مهم‌ترين حوزه‌ها در مطالعات هرمنوتيك، تفسير و تأويل متن، به‌ويژه متون ديني است. با وجود تناقضات و اختلاف‌هايي كه در ميان حوزه‌هاي مختلف اين دانش وجود دارد، امّا وجه مشترك تمامي آن‌ها رويكرد ويژه‌اي است كه به تفسير و تأويل متن دارند. مواجهه‌ي اين نظريه با متن قرآن و مسأله‌ي سنخيّت يا عدم‌سنخيّت مباني و رويكردهاي آن با قرآن كريم، از موضوعات مطرح در مطالعات قرآن‌پژوهي است. در اين پژوهش تلاش مي‌شود ضمن تبيين مباني و رويكردهاي هرمنوتيك و معرّفي نظريات برجسته‌ترين هرمنوتيست‌هاي غربي و نيز مسلمان، به بررسي مهم‌ترين مؤلّفه‌هاي هرمنوتيك و مقايسه‌ي آن‌ها با ساختار قرآن و معيارها و اصول موجود در تفسير قرآن، پرداخته مي‌شود. از خلال اين مقايسه و نقد مؤلّفه‌هاي هرمنوتيك، اثبات مي‌شود كه رويكرد هرمنوتيك نه تنها سنخيّتي با متن قرآن ندارد، بلكه حتي فاقد قابليّت اجرايي‌شدن درباره‌ي متن مقدّس قرآن كريم نيز مي‌باشد. بنابراين اين پژوهش ردّي است در پاسخ به نظريات و اعتقادات آن دسته از پژوهشگراني كه بر سنخيّت و قابليّت رويكرد هرمنوتيك در تفسير قرآن كريم تأكيد مي‌ورزند.