نشانه‌شناسي واژه‌ي «يوم» در قرآن مجيد

دانش نشانه‌شناسي به بررسي حوزه‌ي دلالت واژگاني در درون يك نظام نشانه‌اي مي‌پردازد. از رهگذر مطالعات نشانه‌شناسانه هر واژه به عنوان يك نشانه در فرايند دالّ و مدلول و دلالت قابل تحليل است. خواننده متن (متلقّي) چنانچه بتواند فرايند مذكور را در خصوص هر يك از نشانه‌هاي زباني به درستي استنباط نمايد در دريافت معنا توفيق بيش‌تري كسب خواهد نمود . از جمله واژگان قرآني كه به واسطه بسامد قابل توجه و ايفاي نقش آن در ساختار كلام قرآني قابل بررسي و مطالعه است واژه‌ي «يوم» است. اين واژه به صورت مفرد و جمع ، بيش از 365 بار در قرآن به كار رفته است كه از اين تعداد مي‌توان نتيجه گرفت كه خداوند در قرآن كريم از يوم با تعابير مختلف سخن گفته است با اين تفاوت كه واژه‌ي «يوم» در اموري كه به انسان‌ها مربوط است با تعابير زماني ما سنجيده مي‌شود و اموري كه به خدا، قيامت يا مسايلي خارج از اختيارات انساني مربوط مي‌شود، تعابير به كار رفته در قرآن نيز متفاوت است. واژه‌ي «يوم» در قرآن كريم از جمله واژگاني است كه مي‌توان بر آن مدلول‌هاي متعدّدي در نظر گرفت. «يوم» به معني روز (امروز)، زمان و روز موعود در قرآن كريم به كار رفته است. اما شگفت اين كه اذعان قرآن كريم به «يوم» يك امر نسبي است نه مطلق؛ يعني، نزد ما ساكنان زمين، شبانه روز 24ساعت و سال 365 روز است، اما در كُرات ديگر چنين قانوني حكم فرما نيست. اين مقاله برآن است تا با بررسي دلالت اين واژه حوزه‌ي معنايي آن را در بسياري از آيات و اموري كه به خدا، قيامت يا مسايلي كه خارج از اختيارات انسان مربوط مي‌شود از منظر «نشانه شناسي» مورد بررسي قرار دهد.