بررسي تاثير روش هاي درماني شناختي رفتاري مبتني بر اينترنت از طريق تلفن همراه بر روي بيماران مبتلا به اختلال بي خوابي

زمينه: بي خوابي يك از اختلالات مهم در زمينه سلامت روانشناختي محسوب مي شود. بي خوابي و عوارش ناشي از آن تا حد زيادي در ابتلا به ساير اختلالات روانشناختي همراه از قبيل افسردگي، اضطراب، خستگي و كاهش كيفيت زندگي و سلامت رواني نقش مهمي را ايفا مي كند. درمان هاي شناختي رفتاري - سودمند مي تواند تا حد زيادي در درمان اختلال بي خوابي نقش موثري را ايفا نمايد. اين درحالي است كه دسترسي آسان به اين شيوه هاي درماني براي همگان به راحتي مقدور نمي باشد، لذا استفاده از درمان هاي كامپيوتري شده از جمله درماني هاي شناختي رفتاري مبتني براينترنت از طريق تلفن همراه مي تواند راه حل - سودمندي براي جبران اين كمبود دسترسي محسوب شود. اهداف: اين مطالعه با هدف بررسي اثرگذاري روش هاي درماني شناختي رفتاري مبتني بر اينترنت از طريق - رسانه هاي الكترونيكي همراه مانند تلفن هاي هوشمند در درمان اختلال بي خوابي و متعاقب آن بهبود ساير وضعيت هاي روانشناختي افراد انجام شده است. روش تحقيق: مطالعه حاضر از نوع مطالعات مروري و كتابخانه اي مي باشد. مقالات مرتبط با زمينه از طريق جستجو در بانك هاي اطلاعاتي ,Pubmed Science Direct و Iranmedex تا سال 2016 بدست آمده و مورد تحليل و جمع بندي نهايي قرار گرفته اند. يافته ها: از آنجا كه بيماران غالبا تمايل به دستيابي راحت تر به روش هاي درماني شناختي رفتاري، صرف - زمان كوتاهتر براي اين شيوه هاي درماني، امكان خودارزيابي روند درمان، تعاملات راحت تر، و تعديل تماس با درمان گر و ساير كاربران را دارند، لذا روشهاي درماني شناختي رفتاري برخط از طريق تلفن همراه - بخوبي مي توانند اين امكان را فراهم سازند. اين شيوه هاي درماني شناختي رفتاري همراه با توسعه جنبه هاي - مختلف مورد نظر بيمار و پزشك از جمله اطمينان از درك موثر مساله براي پزشكان، و اطمينان بيمار از رابطه بين بيمار و پزشك و كيفيت پشتيباني و دسترسي آسان در هرزمان و هرنقطه به صورت برخط، اطمينان بيمار و پزشك را به روش هاي درماني مذكور نيز افزايش مي دهد. در مطالعه صورت گرفته با بررسي كارآزمايي هاي باليني كنترل شده متعدد انجام شده بر روي جمعيتي از نوجوانان و جوانان كه درمان هاي شناختي –رفتاري را براي درمان بي خوابي از طريق تلفن همراه و برنامه هاي برخط دريافت مي نموده اند، مشاهده شده است كه اين شيوه درمان شناختي رفتاري همراه در حدود 5 درصد منجر به كاهش شدت بي خوابي در افراد - شركت كننده در مداخلات و در حدود 20 دقيقه منجر به افزايش كل زمان خواب آنها در مقايسه با افراد حاضر در گروه هاي كنترل ، شده است. همچنين در بازه زماني حدود 4 تا 50 هفته پس از انجام مداخلات بهبود نسبي در كيفيت خواب، شاخص شدت بي خوابي و افسردگي در ارزيابي هاي صورت گرفته پس از مداخلات د رگروه شاهدان، ديده شده است. نتيجه گيري: آنچه از مطالعه نتايج مداخلات مختلف انجام شده دريافت مي شود، نشان مي دهد روش هاي درماني شناختي رفتاري مبتني بر اينترنت ازطريق تلفن هاي همراه براي درمان اختلالات بي خوابي مي تواند در طولاني مدت تا حد زيادي علايم رواني و خستگي همراه را كاهش دهد. همچنين روش هاي درماني شناختي رفتاري مبتني بر اينترنت همراه بهبود قابل توجهي را در كيفيت خواب، افزايش زمان خواب، كاهش - تاخير در شروع خواب، و بهبود در زمان بيداري بعد از شروع خواب و كاهش در تعداد بيداري هاي شبانه را بدنبال دارد. درنهايت به نظر مي رسد كه باتوجه به ماهيت شبكه هاي اجتماعي بعنوان بستر اينترنتي مورد علاقه نوجوانان و جوانان در به اشتراك گذاري اطلاعات و ارتباطات، تامين كنندگان سلامت مي توانند در جذب بيماران به شيوه هاي درماني همراه و پايبندي به روش هاي درماني برخط براي درمان اختلالات روانشناختي مختلف از جمله بي خوابي با تمركز بر افزايش اعتماد و كارايي شيوه هاي درماني مذكور، از اين بستر براي گسترش برنامه هاي درماني شناختي رفتاري تحت وب همراه بطور موثر استفاده نمايند.