سيره عملي و نظري امام هادي(ع) در برخورد با مسأله غيبت

موضوع غيبت امام عصر(عج) پس آغاز بعثت پيامبر(ص)در محافل ديني و سياسي از مباحث مهم تاريخ اسلام بوده و در عصر عباسي و هرچه به زمان آغاز امامت امام دوازدهم نزديك ‌‌مي‌شد، از حساسيت خاصي برخوردار بود. در زمان امام هادي(ع) لزوم آماده‌‌سازي مردم براي اين امر مهم بيشتر شد، لذا امام(ع) با اتخاذ شيو‌‌ه‌‌هاي مختلف عملي و نظري به زمينه‌‌سازي امر مهم غيبت پرداختند. طبق پيشگويي‌هاي پيامبر اسلام(ص)، حكومت بني عباس با اطلاع از نزديك شدن به زمان امامت آخرين حجت خدا بر فشارها، مراقبت‌‌ها و اذيت و آزارهاي امام هادي(ع) و يارانش افزودند و امام را تحت نظارت و حتي حبس‌‌هاي طولاني قرار دادند. امام هادي(ع) نيز با سامان‌دهي و تقويت سازمان وكالت، پرورش شاگردان براي به عهده گرفتن پاسخگويي به نياز شيعيان، مبارزه با منحرفين، مدعيان دروغين و وكلاي خائن و اتخاد روش‌‌هاي پاسخ‌‌گويي غيرمستقيم از قبيل ارجاع به وكيل، ارجاع به كتب مورد تائيد، پاسخ از پشت پرده و ديدار در روزهاي خاص و همچنين از طريق دعا، زيارت، يادآوري و انتقال معارف از طريق نامه و توقيع و تدابير ديگر به آماده‌سازي شيعه براي ورود به امر غيبت پرداخت. اين مقاله ضمن بررسي نقش امام در آماده سازي جامعه اسلامي براي عصر غيبت به تاكتيك و استراتژي او جهت آگاهي مردم به امر غيبت با استفاده از روش كتابخانه‌‌اي به شيوه تاريخي و تحليلي- توصيفي مي‌پردازد. يافته اين پژوهش نشان مي‌هد كه با توجه به وضعيت فرهنگي، سياسي، اجتماعي جامعه اسلامي امام هادي(ع) اقداماتي را براي آماده سازي شيعيان در دوران غيبت در ساحت نظر و عمل انجام داده و اين اقدامات تأثر فراواني بر آمادگي شيعيان براي ورود و زندگي در دوران غيبت، هم‌‌چنين خنثي‌‌سازي تلاش‌‌ها و توطئه‌‌هاي دشمنان داشته است.