الگويي براي تطابق سازمان با شرايط گسست محيطي

تغييرات عميق و ناگهاني محيط كه از آن با عنوان گسست محيطي ياد مي‌شود، با تشديد پويايي هاي محيطي و تغيير منابعِ در دسترس، عدم اطمينان محيطي را به نحو چشمگيري افزايش مي‌دهند و با تغيير قواعد رقابتي حاكم بر عملكرد سازمانها، دوام و بقاء آنها را با چالشي جدي روبرو مي سازند. با توجه به آثار عميق گسست‌هاي محيطي بر عملكرد و بقاء سازمانها، شناخت الگوي پاسخگويي سازمانها به اين تغييرات بنيادين محيطي از اهميتي خاص برخوردار است. تحقيق حاضر با هدف تبيين چنين الگويي به اجرا درآمده است. به اين منظور ابتدا مفاهيم گسست محيط و تطابق با محيط بررسي شد. سپس نقش ادراك سازمان از محيط در هدايت فرايند تطابق با محيط، مطالعه و تلاش شد ابزاري اثربخش براي شناخت و ادراك محيط شناسايي و نحوه ارتباط آن‌ها در چارچوب سيستم كنترل راهبردي تبيين شود. براي آزمون الگوي تبيين شده از طرح تحقيق تركيبي– اكتشافي استفاده شد. صنعت خدمات مالي (بانك ها، بيمه ها و سازمانهاي سرمايه گذاري) به دليل تعدد گسستهاي رخ داده در آن در يك دهه گذشته جهت مطالعه انتخاب و ديدگاه‌هاي خبرگان صنعت در خصوص نحوه رويارويي سازمان موفق صنعت با گسستهاي محيطي گردآوري شد. جهت تجزيه و تحليل اطلاعات، در مرحله كيفي از روش تحليل محتوا و در مرحله كمي از دو روش DEMATEL و ISM بهره‌گيري شده است. بر پايه يافته‌هاي تحليل محتواي كيفي (21) مولفه به عنوان عوامل موثر بر تطابق سازمانها با گسست محيط شناسايي شدند. با توجه به نتايج روش DEMATEL، مولفه رهبري دوگانه هيات مديره به عنوان عامل اصلي علي و مولفه اتخاذ راهبرد اثربخش به عنوان عامل اصلي اثرپذير، شناسايي و بر پايه نتايج روش ISM عناصر الگو از نظر شدت نفوذ بر ديگر عناصر در قالب يك الگوي شش سطحي دسته‌بندي شده‌اند.