نقدي بر كتاب «ايران در عصر صفوي»

هدف اصلي اين مقاله، تحليل و نقد ايده هاي ايدئولوژيكِ تاريخ نگاري شاه اسماعيل اول صفوي در كتاب ايران در عصر صفوي نوشتۀ علي اكبر ولايتي است. اين كتاب در 656 صفحه، در يك مقدمه و پنج فصل با هدف بررسي تاريخ ايران در عصر صفويه سامان يافته است. نويسنده مقاله كوشيده است پيش از ورود به متن اصلي، سابقه اي از كاربست رهيافت-هاي ايدئولوژيك را در تاريخ نگاري عصر صفويه به دست دهد. در اين مسير، دو رويكرد كلي ايدئولوژيك منتقد و رسمي شناسايي و معرفي شده است كه در پسِ پشت هر دو مي توان به وضوح از ايده هاي سياسي يا مذهبي سراغ گرفت. از نگاه نويسنده مقاله، كتاب تاريخ ايران در عصر صفوي در ذيل آثاري قرار مي گيرد كه مي توان از آن به عنوان آثار تاريخ نگارانۀ ايدئولوژيك رسمي ياد كرد. نويسندۀ مقاله با توجه به اهميت صدر تاريخ صفويه در دو گونه تاريخ نگاري منتقد و رسمي ايدئولوژيك، كوشيده است با محور قرار دادن دوره شاه اسماعيل اول، دستور كارهاي ايدئولوژيك رسمي را در اين كتاب شناسايي و استخراج كند. در اين مسير، نويسنده ضمن نقد داده هاي مبتني بر منابع مطالعاتي، كوشيده است با اتكاء بر منابع دست اول، رويدادهاي دستخوش خوانش هاي ايدئولوژيك را دسته بندي و سپس بر اساس دستور كارهاي شناسايي شده تحليل كند.