در دفاع از تفكر: بررسي انتقادي سه اثر در زمينۀ روش تحقيق در تاريخ

امروزه بحث روش و روش شناسي يكي از سنجه هاي مهم علميت هر رشته علمي به شمار مي رود. شايد اكنون بدون معرفت نسبت به روش و روش شناسي ادعاي علميت در هر علميمورد ترديد باشد. پژوهش حاضر ضمن نقد سه اثر منتشر شده در حوزۀ روش تحقيق در تاريخ يعني روش تحقيق در تاريخ نگارياثر دكتر جهانگير قائم مقامي، درآمدي بر روش پژوهش در تاريخ نوشته دكتر عليرضا ملايي تواني و روش پژوهش در تاريخ شناسي نوشته دكتر حسن حضرتي به ارزشيابي روش و روش شناسي و نسبت آن با تفكر در علم تاريخ پرداخته است. اين نقدنشان مي دهد كهچه پيامدهايي از اتخاذ رهيافت پوزيتيويستيدر علم تاريخ متصور است. پذيرش الگوهاي روش شناختي علوم طبيعي در تاريخ، تضعيف موضع نقد، تضعيف موضع انديشه ورزي در علم تاريخ، ناديده انگاشتن نقش مورخ به عنوان دست كم بخشي از فرايند توليد علم تاريخو ... از جمله تبعات اتخاذ رهيافت پوزيتيويستي در تاريخ است. بر اين اساس راهبرد پژوهش كنوني آن است كه تمهيداتي انديشيده شود تا به واسطه ي آن تفكر در تاريخ به موضعي غالب تبديل شود.مساله نوشتار حاضر اين است كه نسبتي مشخص بين علم تاريخ و تفكر برقرار سازد و در اين راستا تعريف و تاويلي از علم تاريخ و روش شناسي تاريخي ارائه شده كه به تقويت تفكر استمداد برساند.