نقدي بر كتاب كيسانيه (تاريخ ، ادبيات)

موضوع اين مقاله نقد و بررسي آراء وداد القاضي مولف كتاب كيسانيه درباره آن مذهب است كه به روش توصيفي – تحليلي و با استناد به منابع انجام گرفته است. با توجه به تسلط وداد القاضيبر ادبيات عرب وي به خوبي از عهده استفاده از منابع متقدم عربي و اسناد خطي مربوط به موضوع برآمده است. مولف از اشعار شاعران كيساني و هم از ديدگاههاي و رديه هاي مخالفان آنان براي تحليل نقاط تاريك تاريخ كيسانيه بيشترين بهره را برده و به خلاقيت هاي مهمي دست يافته است ، اما با وجود اين براي بررسي نقاط مبهم تحولات مربوط به كيسانيان گمانهايي در اثرش را مطرح كرده است كه برخي از آنها با شواهد تاريخي همخواني ندارد.مولف عبدالله بن سبا را كه محققان درباره وجود تاريخي وي ترديد جدي دارند واقعيت تاريخي دانسته و در موارد بسياري اقدامات سبئيه را محور بحثش قرار داده است وي سخنان علي(ع) درباره فرزندش محمد را هم جامع مورد بررسي قرار نداده است. همچنين مولف برخي اقدامات غاليان پس از مختار را به خود وي نسبت داده است ودادالقاضي در بحث از تطور مفهوم رجعت و غيبت ، از كنكاش آيات قرآني و روايات نبوي در اين باره غفلت ورزيده است.