مطالعه تطبيقي حكايات جحا) ملانصرالدين( با نمايشنامه قورباغه ها اثر آريستوفانيس با تكيه بر نظريه هانري برگسون

متون كمدي علاوه بر ايجاد شادي و خنده، يكي از شيوه هاي ايجاد تفكر و تعمق و نهايتاً نقد و اصلاح نقاط ضعف انسان و جامعه است. ولي لزوماً ممكن است اين خنده منجر به اصلاح نشود. آيا مي توان با شوخي هاي كلامي يا غيركلامي و آميختن آن با زبان اصلاح، طنزي پرورش داد كه از طريق ايجاد خنده منجر به تفكر و نهايتاً اصلاح شود؟ اينكه نمونه هاي متون كمدي موفق و فاخر گذشته، چگونه به اين پرسش پاسخ داده اند، موضوع پژوهش حاضر است. براي پاسخ به اين پرسش، دو نمونة مطالعاتي متن كمدي انتخاب شدند. حكايات جحا استاد شوخطبعي برگرفته از متنوي معنوي و جوحي نوشتة دكتر مجاهد، و نمونة ديگر نمايشنامه قورباغه ها اثر آريستوفانيس كمدي نويس كلاسيك. اين دو نمونة مطالعاتيبر اساس شاخص هاي كميك هانري لويي برگسون شامل ) اغراق، جابجايي نقش ها، لجبازي يا همان شيطان فنري، عيب كميك، گفتار كميك، ايجاد موقعيت غير متجانس( مقايسه و تحليل شدند.نتايج اين مقايسه آشكار مي سازد كه جحا و اريستوفان، هردو كمدي را نه به خاطر كيفيت دروني آن بلكه به خاطر خروجي آن جدي ميگيرند، هر دو ظاهرا از مناسبات اجتماع خود ناراضي بوده اند و چون اشتياقي براي اصلاح آن در بنيادهاي موجود نيافته اند، از طريق قراردادن خنده در برابر اقتدار عقل و با استفاده از ابزار سخره و طنز، به نقد مناسبات اجتماع پرداخته، و بدون اعتنا به محدوديت هاي آزادي بيان به دنبال اصلاح مباني اخلاقي بوده اند.