زيبايي شناسي ابعاد و نسبت ها در قاليچه هاي تصويري قرن 13 و 14 هجري ايران

همزمان با روي كار آمدن سلسله قاجاريان و گسترش جنبش «تصوير سازي» در قرن سيزده و چهارده هجري قمري بافت قاليچه هاي تصويري در ايران رونق گرفت و فرش با تغيير كاركرد از زير انداز معمولي به «تابلو فرش» تبديل شد. از جمله منابع تغذيه كننده طراحان فرشهاي تصويري، تصاوير كار شده برپارچه هاي قلمكار، كتاب هاي مصور با چاپ سنگي و عكاسي و كارت پستال هاي وارد شده از فرنگ بودند.بطوركلي فرش هاي تصويري را مي توان به دو قسم «شهري باف» و «روستايي باف» تقسيم كرد، لذا آنچه كه در اين پژوهش بدان پرداخته شده بررسي نسبتها و اندازه ها در فرش هاي مختلف اعم از شهري باف و روستايي باف است كه البته ابعاد فرشهاي «روستايي باف» معمولا با ابعاد و اندازه هاي اتاق ها و معماري ساختمان ها ربط و نسبت پيدا مي كنند. و اگر چه اين امر براي فرشهاي «شهري باف» كمتر صادق است، ليكن با تعريف انواع كادر و مستطيل هاي √4، √3، √2 مستطيل طلايي و .... به اين نكته پي خواهيم برد كه «اصول زيبايي شناسي» بصري در فرشهاي تصويري روستايي باف بسيار عميق تر از فرشهاي مبتذل شهري باف است. چرا كه بسياري از فرشهاي شهري باف فاقد اصول زيبايي شناسي بوده و صرفا جهت سفارش و تنها به خاطر بيان موضوع مورد نظر در محدوده فرش بافته شده اند. به جهت اثبات اين ادعا در پايان اين مقاله با بررسي تعداد منتخبي از فرشهاي روستايي و شهري باف خصوصيات زيبايي شناختي ابعاد و اندازه ها و حضور عناصر تصويري و نقوش در اين قاليچه ها به روش كتابخانه اي و ميداني با رويكرد توصيفي و تحليلي در تجزيه و تحليل علمي قرار گرفته است.