بررسي تطبيقي نقش و نگارهاي قالي دستباف با نقوش تزئيني سفالينه هاي اسلامي در ناحيه كاشمر

هنر سفال از دوران نوسنگي و قالي از عصر مفرغ هنرهاي اعظم اين سرزمين اند و از گذشته تاكنون با هم در ارتباط بوده اند و به رغم تفاوت ماهوي و مواد مورد كاربرد، نقش مايه هاي سفالينه ها و بافته ها از همان آغاز پيوندي نزديك داشته اند. به علت پژوهش هاي ميداني اندك بر روي نقوش بافته هاي منطقه نگارندگان را بر آن داشت تا در ناحيه كاشمر و پيرامون يكسري از پژوهش هاي ميداني به منظور شناسايي و طبقه بندي نقوش دست بافته ها انجام دهند و سپس نقش مايه هاي شناسايي شده از دست بافته هاي منطقه را با نقوش سفالينه هاي مكشوفه از محوطه هاي دوران اسلامي در نيشابور مورد مطالعه مقايسه اي قرار دهند. بنابراين هدف اين پژوهش مستدل و مستند ساختن ارتباط ميان نقوش روي فرش ها با نقوش سفالينه هاي قديمي در منطقه مي باشد تا ضمن دريافت اشتراكات موجود به درك بهتري از تداوم برخي از سنتها در اين منطقه نائل گردد. البته پاسخ به سئوالاتي در راستاي ماهيت ارتباطي ميان نقوش دست بافته و نقوش سفال ها از طرفي و ارتباط اين نقوش با محيط طبيعي و عقايد مردم اين مناطق از طرف ديگر ما را به اهداف فوق نائل خواهد كرد. اين پژوهش به روش ميداني (پيمايشي) و كتابخانه اي صورت گرفت و نتايج مطالعات انجام گرفته در اين مناطق گواه بر اين حقيقت است كه در ميان نقوش متعددي كه زينت بخش قالي‌ها و قاليچه‌هاي مناطق مذكور مي‌باشند، نقش پرندگان، چه به صورت واقعي و چه به صورت تجريدي و نقش خط نگاره‌هاي تزييني بيش از ساير نقوش تداوم داشته و معرف ميراثي هستند كه در همان بستر به وجود آمده‌اند. شباهت نقوش پرندگان و خط نگاره‌هاي تزييني در قالي‌هاي امروزي و سفالينه‌هاي قديمي به قدري به يكديگر نزديك بوده و در برخي از موارد يكسان است، كه در باور مردم منطقه به اين گونه نقوش در فرش‌هاي اين منطقه، نقوش زير خاكي گفته مي‌شود. شايان ذكر است كه شكل گيري اين نقش مايه هاي مشترك به احتمال زياد متاثر از شرايط اقليمي، تاريخي، فرهنگي و باورهاي مردم اين منطقه بوده است.