روانشناسي فساد: اخلاق گرايي

فساد شناسي زير مجموعه علوم انساني است؛ رشته‌اي چند بعدي كه بر مطالعات فساد تمركز مي‌كند و از مفاهيمي است كه پس از كنوانسيون مبارزه با فساد ملل متحد به صورت جدي‌تر ميان دانشگاهيان و كارشناسان مورد بحث و مطالعه قرار گرفته است. هر چند قبل از آن هم اقتصاد دانان، سياستمداران، جرم شناسان، جامعه شناسان، حقوقدانان، انسان شناسان و روانشناسان علاوه بر ذكر علل بروز فساد، قائل به نوع شناسي فساد شده‌اند؛ عوامل خطر فساد را شناسايي و نظريه‌هاي فساد، و راههاي كاهش آن را در قالب استراتژي‌هاي پيشگيري از فساد كه تركيبي از اقدامات كنشي، واكنشي و پيشگيرانه است؛ پيشنهاد كرده‌اند. با اينحال تنها اندك كشورهايي موفق به كاهش فساد با استفاده از ترويج بعد اخلاقگرايي شده‌اند. بدون ترديد عوامل مختلف اقتصادي، سياسي، حقوقي، اجتماعي، رواني، اتخاذ يك رويكرد مناسب را در برابر اين جرم سخت كرده و حاصلي جز سلب اعتماد عمومي، فقر و پايداري فساد در بر نخواهد داشت. ارتقاء بهبود كيفيت زندگي از اهداف پيشگيري از آسيبهاي فردي و اجتماعي هستند و اين مهم جز با جمع دانش تجربي و پرداختن به متغيرهاي زمينه‌اي علوم مختلف و عوامل فردي با استفاده از آموزش اخلاق ممكن نمي‌گردد. يك استراتژي پيشگيري از فساد، مستلزم درك و فهم زمينه‌اي و برنامه ريزي تعاملي است. اين مقاله ضمن اشاره به تببينات علوم ميان رشته‌اي در اين زمينه، وجه مشترك اخلاقگرايي را در تحقق كاهش فساد و بالتبع كاهش آسيبهاي ناشي از فساد مي‌نماياند. اين پژوهش به روش توصيفي تحليلي و با استفاده از ابزار اسنادي و كتابخانه الكترونيكي از پايگاه‌هاي معتبر بين‌المللي صورت گرفته است. تجارب كشورها نشان داده رعايت اين ملاحظات نقش بسزايي در كاهش آسيبهاي ناشي از فساد داشته‌اند.