تخمين پتانسيل توليد گندم در مناطق مهم تحت كشت استان كرمان

در راستاي برنامه ريزي براي بهره وري مناسب و حفظ منابع خاك در وهله اول شناخت خصوصيات اراضي و سپس تعيين توان توليد براي محصول مهم گندم و ارزيابي تناسب اراضي ضروري است. بدين منظور چهار منطقه ارزوييه، بردسير و جيرفت وبم در استان كرمان انتخاب شده و نتايج مطالعات تناسب اراضي و تخمين پتانسيل توليد مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. بررسي هاي تناسب اراضي نشان مي دهند خاك هاي انتخابي در كلاس هاي 1S )خيلي مناسب( تا N )نامناسب( با محدوديت هاي شوري و قلياييت، خصوصيات فيزيكي )بافت و ساختمان خاك، آهك وسنگريزه(، ويژگي هاي حاصلخيزي )اسيديته و كربن آلي(، گچ و توپوگرافي طبقه بندي شده كه بيشترين پراكنش مربوط به كلاس ها 2S و 3S است. ميانگين پتانسيل توليد اقليمي براي مناطق چهار گانه براساس مدل فائو 85500 ، ميانگين توان توليد اراضي 6100 و متوسط عملكرد واقعي 3850 كيلو گرم در هكتار براي مناطق انتخابي مي باشد. تاثير خصوصيات ذاتي خاك بركاهش توليد گندم حدود 2450 كيلو گرم در هكتار ) حدود 280 %( است. تفاوت بين ميانكين پتانسيل توليد اراضي با متوسط عملكرد مزارع حدود 2250 كيلو گرم در هكتار ) 36 %( است كه نسبتا زياد بوده و نشان دهنده عدم مديريت صحيح در مزارع گندم استان مي باشد كه پتانسيل توليد وجود دارد ولي محقق نمي شود. نكته قابل توجه در مناطق انتخابي اين است كه برخي بهره برداران پيشرو در خاك هاي خيلي مناسب ) 1S براي گندم عملكردي بالايي داشته و يا در خاك هاي با تناسب متوسط و كم، متناسب با پتانسيل اراضي، محصول توليد مي نمايند. اين كشاورزان نشان مي دهند كه با اعمال مديريت مناسب امكان بهره وري خوب از خاك هاي تحت كشت براي گندم وجود دارد. برنامه ريزي براي افزايش توليد در هر منطقه بر مبناي پتانسيل اراضي ضروري است. مزارعي كه گندم توليدي در آن ها خيلي كم و متناسب با توان توليد اراضي نبوده و يا از عملكرد بحراني كمتر مي باشد با توجه به اهميت بسيار زياد آب در اكثر نقاط استان، كشت گندم در اين اراضي منطقي نمي باشد.