كليدواژه :
انديشه , شيخ اشراق , معماري , معنا , نور , عالم مثال
چكيده فارسي :
در شرايط معماري عصر حاضر ، چالش هاي معماري معاصر و بحران هويت فرهنگي ، آشنايي با انديشه هاي حكيمانه كه در گذشته جريان ساز همه سطوح و هنرها بوده اند؛ ضمن توسعه فرهنگي مي تواند راه گشا باشد. راه حل، در واقع ادراك آگاهانه هستي شناسي توحيدي، به خصوص انسان شناسي عميق و خاص آن به عنوان گزاره هاي حقيقي و عقلاني و غير وابسته به مجموع شرايط زماني و مكاني، به احياي هويت معماري ايراني اسلامي كمك مي كند. در حالي كه امروزه تعاريف متعددي از معماري ايراني اسلامي ارائه مي گردد. به نظر چاره ي كار مطالعه دقيق و آشنايي با انديشمندان برجسته ي حوزه انديشه و خرد و تسري آن به حوزه انديشه معماري است. استرلن در كتاب اصفهان تصوير بهشت سعي در ايجاد اين ارتباط بين معماري و انديشه عرفاني دارد. يكي از حكما و فلاسفه ي پيشرو در عرصه انديشه بومي شيخ شهاب الدين سهروردي يا شيخ اشراق (549- 587 ه.ق) است. انديشه وي در جهان اسلام از جايگاه رفيعي برخوردار است. از نظر شيخ هستي غير از نور چيزي نيست. الله نور السماوات و الارض و هر چه در جهان است و بعد از اين به وجود مي‌آيد نور است، لذا جهان جز اشراق نمي‌باشد. منتها بعضي از نورها رقيق است و برخي غليظ و برخي از انوار ذرات پراكنده دارد و پاره‌اي ديگر داراي ذرات متراكم است. در معماري ايراني اسلامي نور و سكوت از مفاهيم بنيادي و عرفاني است. حال سوال اينجاست كه آيا معماري مي تواند متاثر از انديشه ي شيخ اشراق و فلسفه ي وي شكل گيرد؟ اين معماري داراي چه ويژگي هايي است؟ جهت پاسخ به اين سوالات در اين پژوهش با استفاده از تحقيق تاريخي به تحليل انديشه هاي شيخ اشراق و مقايسه تطبيقي آن ها با آثار معماري پرداخته و تلاش شد ويژگي هاي معماري متاثر از انديشه وي شناسايي گردد. روش گردآوري اطلاعات، مطالعه كتابخانه اي و مراجعه به شواهد، اسناد و مدارك و بررسي نمونه هاي معماري شاخص موجود است. در اين رابطه مي توان بر پايه ادبيات موضوع، ارتباط بين انديشه عرفاني سهروردي و معماري به خصوص در بكارگيري عناصر نمادين در معماري مانند هندسه، نور، آب، تناسبات، رنگ و ديگر عناصر را بازشناسي نمود.
چكيده لاتين :
In contemporary architectural conditions, the challenges of contemporary architecture and the crisis of cultural identity, familiarity with the wise thoughts that in the past have been the mastermind of all levels and arts, can be a breakthrough in cultural development. The solution, in fact, is the deliberate perception of monotheistic ontology, especially its deep anthropology, as its real and rational propositions, and not related to the totality of temporal and spatial conditions, to revive the identity of Iranian Islamic architecture. While today several definitions of Iranian Islamic architecture are presented. The work is considered to be a thorough study, familiarity with prominent thinkers in the field of thought and reason, and extending it to the field of thought of architecture. In the book of Isfahan, Sterlene in the image of Paradise has tried to make this connection between architecture and mystical thought. One of the leading thinkers and philosophers in the field of indigenous thought is Sheikh Shahabuddin Suhrawardi or Sheikh Ishraq (549-558 AH). His thought in the Islamic world has a high rank. In the sheikh view, there is nothing other than light. Allah Nahr Al-Samawat and Al-Ard , and whatever in the world, and then comes forth, is light, therefore, the universe is not an illumination, but some light is diluted, some are thick and some of the particles are dispersed, and others have Particles are dense. In Iranian Islamic architecture, light and silence are fundamental and mystical concepts. The question now is whether architecture can be influenced by the thought of Sheikh Ishraq and his philosophy? What features does this architecture have? In order to answer these questions in this study, using historical research, the analysis of the ideas of Sheikh Ishraq and their comparative comparisons with architectural works were attempted to identify the architectural features affected by his thought. The method of data collection, library study and reference to evidence, documents and evidence of existing examples of existing architecture. In this regard, based on the subject literature, the relationship between Suhrawardi mystical thought and architecture, especially the use of symbolic elements in architecture such as geometry, light, water, proportions, colors and other elements, can be recognized.
