طراحي فضاهاي پياده با رويكرد طراحي همه شمول

Design Guidelines of pedestrian areas Approach to Universal Design

پياده‌روي از عمده‌ترين فعاليت‌هايي است كه در فضاهاي شهري صورت مي‌گيرد. طراحي و برنامه‌ريزي براي حركت آسان و مستقل در مسيرهاي پياده تأثير به سزايي در افزايش ايمني و سهولت دسترسي عابرين به ويژه اشخاص داراي معلوليت خواهد داشت. گروه‌‌هاي ديگري نظير سالمندان، مادران همراه با كالسكه كودك، بانوان باردار و ساير افرادي كه به دلايلي موقتاً دچار محدوديت حركتي مي‌شوند نيز در جامعه زندگي مي‌كنند كه به دليل مشكلات و موانع موجود، امكان حضور مستمر و عادي خود را در محيط شهري از دست مي‌دهند. امكان بهره‌برداري برابر از امكانات زندگي، از حقوق انكارناپذير تمامي افراد هر جامعه است. بدين ترتيب بناها و فضاهاي شهري بايد به گونه‌اي طراحي يا مناسب‌سازي شوند كه امكان بهره‌گيري گروه‌هاي مختلف جامعه از خدمات و تسهيلات همگاني كه به دليل عدم هماهنگي شكل فيزيكي محيط با گستره توان جسمي آنها سلب شده است فراهم شود. معابر پياده از مهمترين فضاهاي شهري هستند كه هم بعنوان جزئي از سيستم حمل و نقل درون ‌شهري و تأمين دسترسي كاربري هاي مختلف، و هم به عنوان يك فضاي عمومي شهري عمل مي‌كنند. مقالة حاضر دربرگيرنده بخش‌هايي از نتايج پروژه تحقيقاتي « پيش نويس ويرايش سوم ضوابط و مقررات شهرسازي و معماري براي افراد معلول جسمي و حركتي» است كه در مركز تحقيقات راه، مسكن و شهرسازي به اجرا درآمد. هدف از تدوين ضوابط، ساماندهي وضع موجود، تأمين بستر كالبدي مناسب براي حضور فعال افراد و ايجاد فرصتهاي مساوي براي اقشار مختلف در دسترسي بدون مانع، مستقل و راحت به ساختمانهاي عمومي و فضاهاي شهري است. در اين مقاله پس از شناسايي و بررسي موانع و مشكلات و ارزيابي وضعيت موجود، رهنمودهاي طراحي و مناسب‌سازي عناصر سازنده مسيرهاي پياده ايمن، بدون مانع و قابل دسترس، همچون ضوابط ابعادي، كفسازي ها، پيشامدگي ها و موانع، اختلاف سطح ها، علائم و مبلمان شهري ارائه خواهد شد.

People with physical and movement disabilities must be able to fulfil their own requirements through barrier-free access to pedestrian areas. Adaptation of walkways and up-grading of accessibility situations is now considered as the most important priority in building improvement projects. The walkways must be gradually adapted according to the requirements of people with disabilities. Adaptation is defined as removing the existing physical, architectural and traffic barriers in the spaces and also to improve the environment in a way that all people can move freely and safely in the environment. The main objective of this paper is adaptation and organization of the present situation of official walkways for all people specially people with physical and movement disability. Consequently, these groups of people would be able to obtain a reasonable rate of social independence. The present paper is carried out the results of a research project Design Criteria for Disabled People . The project is accomplished in Road, Housing and Urban Development Research Center (BHRC), which is based on field surveys, literature studies, and participant observation.