بررسي توزيع زماني و مكاني آلودگي نيترات آب زيرزميني دشت و آبخوان بيرجند

Investigation of spatial and temporal distribution nitrate pollution groundwater at Birgand plain and aquifer

نيترات يكي از شايع¬ترين آلاينده¬هاي منابع آب زير زميني است. يكي از منابع اصلي افزايش مقادير نيترات در آبهاي زيرزميني كودهاي ازته مورد استفاده در بخش كشاورزي و فاضلاب هاي انساني مي باشد. به دليل توسعه كشاورزي و شهري، در دشت بيرجند و وجود چاههاي جذبي جهت دفع فاضلاب، غلظت نيترات در اين آبخوان مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور، نمونه¬برداري از24 چاه در فصل خشك در آبان ماه 95 و 22 چاه در فصل تر در ارديبهشت ماه 96 انجام شد، و نمونه ها مورد آزمايش قرار گرفتند. نتايج به دست آمده در نرم افزار SPSS و ArcGIS پهنه بندي و تحليل شد. مقايسه نتايج به دست آمده با معيار آب شرب مشخص كرد كه اندازه¬ي اين يون در بخشي از دشت مورد مطالعه بالاتر از حد استاندارد HWO و ISIRI بوده، ميانگين غلظت نيترات فصل تر نسبت به ميانگين فصل خشك داراي روند افزايشي مي¬باشد. درصد بالايي از اين آلودگي حاصل فعاليت¬هاي كشاورزي و فاضلاب هاي انساني، استفاده بيش از حد از كودهاي شيميايي و حيواني مي¬باشد. همچنين از نظر گسترش مكاني در بخش¬هاي مركزي و غربي به علت قرارگيري زمين¬هاي زراعي، وجود تصفيه خانه شهري و فاضلاب هاي روستايي، بيشترين غلظت نيترات در فصل تر مشاهده مي¬شود.