بررسي و تحليل كاربري بناهاي جانبي ايوان در مزار شيخ احمد جامي

مزار شيخ احمد جامي از معدود مجموعه هاي آرامگاهي ايراني است كه در طول سده هاي متمادي با ساختمان هاي متنوعي تكامل يافته است. ساخت اين بناها در طول دوران مختلف از يك سو نشاندهنده قدرت و نفوذ فكري و فرهنگي شيخ احمد جامي در منطقه بوده و از سوي ديگر توجه توانگران سياسي و اقتصادي به اين مجموعه را نشان مي دهد. افزون بر اين تمايل بانيان به ساخت بناهاي متنوع در اين مجموعه، نحوه جهان بيني و نيت سازندگان از ايجاد يك بناي مشخص را نيز به نمايش مي گذارد و با توجه به همين مقوله، كنكاش در شناسايي و كاركرد هر يك از بناهاي موجود در مجموعه ضروري است. در اين باره اگرچه پژوهشگران مختلفي دست به بررسي و تحليل زده اند؛ امّا همچنان مي توان درباره كاربري برخي از بناها همچون ساختمان هاي موجود در دو سوي ايوان مزار به اظهار نظر پرداخت؛ اين بناها به طور معمول به عنوان مسجد شناخته شده اند؛ اما با كنكاش در فضاي فيزيكي بناهاي موجود و وجود بناهايي با كاربري هاي مشابه در جوار بناهاي ياد شده مي توان آنها را بناهايي با كاركرد خانقاهي تصور نمود كه براي تدفين نيز مورد استفاده قرار گرفته اند. همچنين به نظر مي آيد كه در مراحل اوليه ساخت، نماي بيروني هر دو بنا قرينه يكديگر بوده و سپس بر اثر ساخت مدرسه فيروزشاهي نماي طرف چپ ايوان به طور كامل تغيير كرده است. اين مهم از طريق خاكبرداري هاي مختصري كه در ساليان اخير در بنا صورت گرفت به اثبات رسيده است.