مطالعه و تحليل فضاهاي معماري و تزئينات مسجد جامع سرايان در دوره صفويه

مسجد جامع سرايان يكي از بناهاي شاخص بافت تاريخي شهرستان سرايان واقع در استان خراسان جنوبي مي باشد كه متعلق به دوره صفوي بوده است. اين بنا در سال 1383 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده و از سال 1385 تا 1386 از سوي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان خراسان جنوبي مرمت و احيا گرديده است. اين بنا در طي دوران هاي مختلف تاريخ ايران اسلامي دچار تغيراتي از لحاظ تغيير كاربري فضاها شده است و تا كنون از اين بنا كتيبه اي كه بتوان به كمك آن به تاريخ ساخت دقيق بنا يا به باني و سازنده آن پي برد بدست نيامده است اما بر روي بند چوبي ايوان قبله مسجد به تاريخ اشاره شده كه اين منبر وقف مسجد شده است. همچنين شهر سرايان در اواسط دوره صفويه از رونق زيادي برخوردار بوده است به طوريكه كه در اين زمان در اين قسمت از شهر مجموعه اي از كاروانسرا ها، آب انبار، حمام و بازاري ايجاد مي شود.احتمالا مسجد نيز در اين مجموعه و در همان دوره صفويه ساخته شده است. چرا كه سبك معماري بنا نيز مبين اين موضوع است .اين بنا شامل گنبدخانه، ايوان ، شبستان و صحن مي باشد كه با مطالعه و پژوهش بر روي اين بنا پي مي بريم كه ايوان و گنبد خانه جنوبي مسجد جامع شهر سرايان قابل مقايسه با مسجد جامع قاين، فردوس، بجستان و قهستان است. اين بنا به دليل تزيينات مختلفي همچون مقرنس كاري،كاربندي و محراب مورد توجه و اهميت قرار گرفته است و آن را به يك اثر شاخص دوره صفوي استان خراسان جنوبي تبديل كرده است.مقاله حاضر با روش توصيفي –تحليلي سعي بر آن دارد تا با مطالعه ،تجزيه و تحليل فضاهاي معماري و تزئينات آن به معرفي شاخصه هاي مهم اين بناي دوره صفوي در منطقه خراسان جنوبي بپردازد.