مطالعه موردي نقوش سوزن‌دوزي‌هاي شمال خراسان

هنرهاي دستي و سنتي از ديرباز در جامعه بشري رواج داشته و به شاخه‌هاي مختلفي تقسيم شده است. يكي از اين هنرها، سوزن‌دوزي است كه در مناطق مختلف جهان و ايران با توجّه به جغرافيا، فرهنگ، آداب و رسوم، باورها و اعتقادات، طبيعت، سبك زندگي و... رواج دارد. سوزن‌دوزي‌ها عليرغم اين‌كه كاركردها و معاني مشتركي دارند، گاه در برخي مناطق با توجّه به سبك زندگي، افتراقاتي نيز دارند. يافته‌ها بيانگر آن است كه در سوزن‌دوزي‌ها از نقوش مختلفي چون، انسان، حيوان، گياه، شعر و اسماء مقدس، نمادها و نشانه‌هاي تاريخي استفاده شده است و اغلب آن‌ها جنبه تزئيني دارند و يا در مراسم‌ها از آن استفاده ميشده است. هم‌چنين اين نقوش، بازتاب دغدغه‌هاي ذهني و محيط زندگي، مكان و زمان خاصي نيز هستند و اغلب به صورت بداهه، برگرفته از تخيّل خلق شده‌اند و از تازگي و اصالت برخوردار هستند. ايجازگونگي اين آثار قابل توجه است. مستندات تصويري اين مقاله، به صورت ميداني توسط نگارندگان، در شهرها و روستاهاي مختلف شمال خراسان عكاسي شده و بخش نوشتاري آن به روش كتابخانه‌اي و نيز مراجعه به مخازن پايان نامه هاي دانشكده‌هاي هنر، سايت هاي اينترنتي فراهم شده است. ضمن تقسيم‌بندي نقوش و كاركرد اثر، به مباني تئوريك كاربرد نمادها و موضوعات مرتبط به آن‌ها نيز به صورت گذرا اشاره شده است. از نظر تجزيه و تحليل اطلاعات، اين پژوهش كمّي و كيفي محسوب مي شود.