بررسي و نقد ديدگاه سروش در تمايز علم ديني از علم غير ديني

هدف: يكي از مسائلي كه به تناسب در علوم گوناگون، مورد بحث قرار گرفته بررسي تمايز علوم از يكديگر است كه چه ملاكي دارد و چگونه علوم از يكديگر متمايز مي‌گردد؟ طبعا، در بحث توليد علم ديني نيز پرسشي كه بيش از هر چيزي ذهن جامعه علمي را به خود مشغول مي كند، اين سوال مي باشد، لذا تبيين ملاك و معيار تمايز علم ديني از علم غير ديني هدف از پژوهش حاضر مي باشد. روش: پژوهش حاضر كه از نوع تحقيقات كيفي است با مراجعه به آثار مكتوب و با احصا و استقراي اوليه در زمينه تمايز علم ديني و با نگرشي توصيفي و تحليلي صورت گرفته است. يافته ها: نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه: آقاي سروش سه مقوم فرضي علم «موضوع-روش-غايت» را در دو مقام ثبوت و مقام اثبات از جهت امكان متصف شدن به «ديني» بررسي مي كند. ايشان در مقام ثبوت، ديني بودن را به هيچ معنايي نمي پذيرد، اما در مقام اثبات، بين مقام داوري و مقام گردآوري تفكيك مي كنند و مدعي مي شوند كه تنها در مورد مقام گردآوري است كه مي توان سخن از علم ديني به ميان آورد. اما در مقام تعيين جواب نهايي و داوري، اعتباري براي هيچ امري غير از تجربه قائل نيست. نتيجه گيري: با دقت و بررسي استدلال هاي مطرح شده از طرف دكتر سروش نشان داده مي شود كه اولا سخنان وي معلول نوعي مغالطه است كه از خلط بين مقام ثبوت و مقام اثبات نشأت گرفته است و ثانيا برخي از مدعيات وي برخلاف ساير مباني علم شناسي ايشان مي باشد و ثالثا بخشي از مدعياتش بدون دليل و برخلاف واقعيت هاي تاريخ علم است.