اثربخشي فعاليت هاي تربيت بدني و هنري با تاكيد بر موسيقي بر سلامتي و كاهش اضطراب كودكان پيش دبستاني، بر اساس مطالعات برنامه درسي راهبردي و الگوي برنامه ريزي چندبعدي

با توجه به اينكه اهميت آموزش و پرورش پيش از دبستان در كيفيت بخشي به زندگي كودكان و تاثير آن در زندگي امروز و آينده كودك طبق پژوهش هاي بسياري به اثبات رسيده است؛ هنوز شاهد نوعي ساده انگاري و كوچك شمردن فضاي يادگيري كودكان هستيم. موضوع محوري حاكم بر نظام آموزشي ما و تصور اينكه محتوي مورد نياز كودكان ساده است و اهميت آن به اندازه دوره هاي تحصيلي بعدي نيست، آموزش هاي كودكان را قانع به محتوايي ساده يا فعاليت هايي پراكنده و سليقه اي متاثر از جو و شرايط اجتماعي و حتي مدهاي مقطعي كرده است. حتي عنوان هايي همچون خلاقيت و مهارتهاي زندگي هم در همان نگاه محتوي محوري و غير مرتبط با توانايي هاي كودكان محدود مانده و بهترين قابليت هاي كودكان و تسهيل پرورش يافتن كاركردهاي ذهني-بدني و معجزه حاصل از آن را از دست مي دهيم. عدم انسجام و پراكندگي ها، مي تواند كودك را سردرگم و از شوق يادگيري او بكاهد و در نهايت او را از آموزش هاي سازنده اين دوره مهم محروم سازد. يكي از اين موارد مهم آموزشي، تربيت بدني است كه به عنوان يكي از انتخاب هاي عالي براي پرورش كودكان به وِيژه از منظر آموزش حركات بنيادي و شكل دهي درست به كاردكردهاي ذهني-بدني كودكان و همچنين موسيقي است. تجربه زيسته نگارنده با آشنايي با ديدگاه مطالعات برنامه درسي راهبردي و برنامه ريزي چندبعدي و ابزارهاي آموزشي مبتني بر آنها، كه راهبرد يادگيري چگونه ياد گرفتن را در توجه به رشد همه جانبه كودكان در يك برنامه كل نگر پي مي گيرد. دراين پي گيري و برنامه ريزي تابع آن، تلفيقي نظام دار و منعطف از سه قلمرو شامل پروژه هاي جذاب برگرفته از زندگي كودك ، فعاليت جذاب كودكانه و مهارتها، مضامين و نگرش هاي ميان رشته اي را فراهم مي كند. در اين پژوهشي براي ارزيابي اثربخشي و كارآيي اين ديدگاه و الگوي برنامه ريزي و بسته يادگيري چندرسانه اي مبتني بر آن، يكي از بازي ها اين برنامه انتخاب و بر آن پژوهش انجام گرفت. نام بازي، ساحل و دريا و تلفيقي از تربيت بدني و بازي و موسيقي از قلمرو فعاليت هاي جذاب براي كودكان ، پروژه آب از قلمرو پروژه هاي برگرفته از زندگي كودكان ،و مهارت هاي شادي و مهرباني، تخيل، طبقه بندي، اندازه گيري، الگوسازي و كاربرد آن، شهروندي، استقلال فردي، مشاهده و هماهنگي پنج حواس و حركت هاي بدني، از قلمرو مهارتها، مضامين و نگرش هاي مادام العمر است. شايان ذكر است كه اين بازي درقالب برنامه ريزي چندبعدي، فقط يكي از فعاليت هاي پروژه آب، به عنوان يك زيرپروژه ، از پروژه اصلي زمين ماو آنچه در آن است . به عبارت ساده، بازي ساحل و دريا، اگرچه به طور مستقل يك بازي تلقيقي از موسيقي، ورزش با همه قابليت هاي برنامه اي از طراحي تا اجرا وارزشيابي است، بخشي از يك برنامه كلان تر هم هست كه به كودك، فرصت كاربرد آموخته هاي مهارتي، نگرشي و دانشي آن را در فعاليت هاي ديگر در برنامه مي دهد. از نگاهي ديگر، تندرستي، در اين فعاليت آنجايي اتفاق افتادني است كه فرد بتواند همه قابليت ها و آموخته هايش را در فرصت هاي متنوع زندگي به شكل درست و اصولي به كار گيرد و در اين بازي و برنامه، اين را تمرين مي كند هم براي امروز و شادي هايش و هم براي فردا با تمرين حركات بنيادي ورزشي كه پشتيبان سلامتي او در آينده هم خواهد بود. از طرفي اختلالات اضطرابي جزو شايع ترين اختلالات رايج در كودكان است كه منجر به اختلال در عملكرد تحصيلي ، سازگاري اجتماعي، زندگي خانوادگي و روابط با همسالان مي گردد؛ كه عدم توجه به درمان آن آثار مخربي به جا مي گذارد. نتايج مطالعات بين رشته اي نشان مي دهد، كه براي ادامه يك زندگي سالم و با نشاط تعامل بين سلامت جسماني و سلامت رواني لازم و ضروري است. در اين پژوهش در ارزيابي اثر بخشي اين ديدگاه و برنامه آن پس از آموزش با كاربست بسته زمين ما ... و به طور خاص بازي ساحل و دريا ، تلفيقي از موسيقي و ترانه و حركت با تاكيد بر حركات بنيادي در بستر برنامه و بازي با آنها كار شد و نتيجه، اثربخشي آموزش مبتني بر برنامه و ديدگاه آن را در كاهش اضطراب كودكان مورد تاييد قرار داد. پژوهش به روش نيمه آزمايشي و با طرح پيش آزمون- پس آزمون با گروه كنترل انجام گرفت. جامعه آماري شامل كليه كودكان پيش دبستاني هاي منطقه 3 شهر تهران بود. 60 نفر نمونه انتخابي به روش غيرتصادفي هدفمند در دو گروه آزمايش و كنترل انتخاب شدند. گروه آزمايش به مدت دو ماه تحت آموزش قرار گرفتند. ابزارجمع آوري داده ها شامل پرسشنامه اضطراب اسپنس بود. جهت تجزيه و تحليل داده ها در آمار استنباطي ازآزمون ANCOVA،Tوابسته و MANCOVA استفاده شد. طبق نتايج، فعاليت هاي تربيت بدني و هنري با تاكيد بر موسيقي براساس مطالعات برنامه درسي راهبردي بركاهش اضطراب دركودكان پيش دبستاني اثربخش است. از منظر ابعاد ديگر نتايج اين پژوهش، هم راستا با اثر بخشي مثبت اين ديدگاه و برنامه اش بر مهارتهاي اجتماعي، شيوه هاي ارزشيابي از پيشرفت كودكان، خلاقيت، شكل گيري سوادزيست محيطي، كاهش اضطراب، كاهش پرخاشگري، پرورش مهارتهاي زباني، هوش تجسم فضايي،زيبايي شناسي،طراحي فضاي آموزشي، هماهنگي هاي ديداري_ حركتي،رشد اجتماعي و هوش، مهارتهاي اجتماعي كودكان اتيستيك است.صفري،1390؛ كياني، 1388؛ اصلاني، 1394؛ پورمعصوم،1394 ؛ دياني،1390كمالوندي؛ كياني،1388؛ نظمي،1392؛نيكنام،1391؛خرمي،1396؛ محمدي، 1393؛ هوازين،1390؛فتح‌الهي،1392؛يوسفي سواره، 1390؛ هدايتي،1386؛ رضايي،1390، اسلامي،1396