بررسي روايي و پايايي ابزار اغاز رشد كودكي در جامعه ايراني

كودكان از اسيب پذيرترين گروه ها بوده و دوران كودكي فرصت طلايي رشد و تكامل كودك است. در حال حاضر بهترين معيار براي ارزيابي وضع سلامت كودك، اندازه گيري قد و وزن است به طوري كه با استفاده از منحني هاي رشد قد و وزن ميتوان وضعيت كودك را با وضعيت جمعيت استاندارد هم سن وسال وي مقايسه كرد(غلامرضا بابايي و پروين عزيزي، 1378). گرچه رشد جسماني سريع از مشخصات مهم اولين سال زندگي كودك است، معيارهاي رشد جسماني به علت تفاوتهاي فردي درهمه موارد و درتمام سنين استاندارد قطعي ندارد. طيف وسيع بيشتر تفاوتهاي فردي ميان كودكان خردسال، تفاوت ميان تنوعات عادي و تأخير در بلوغ و اختلالات گذرا و آسيب هاي دائمي دشوار‎ ميباشد. اين تفاوتها شديدا با شرايط اجتماعي و فيزيكي و اقتصادي مربوط هستند. و معمولا نسبت به موفقيت آتي در مدرسه قابل پيش بيني هستند(جانيوس،2006). بيان مسئله حمايت از سلامت جسمي و رواني كودكان يكي از بهترين روش¬هاي سرمايه¬گذاري در جهت توسعه اجتماعي و اقتصادي كشور است. به اين ترتيب عدم توجه و رسيدگي كافي به سال‌هاي اوليه زندگي، رشد و تكامل طبيعي بسياري از كودكان را به تأخير انداخته و آن‌ها براي شروع مدرسه آمادگي كافي نخواهند داشت(لاي و كريشنان،2013). داشتن معيار مناسب براي رشد به متخصصان امكان تشخيص به موقع در مورد نارسايي‌هاي رشد را مي‌دهد از جمله ابزاري كه در اين زمينه قابل استفاده بوده و در اكثر كشورها همساني دروني و پايايي سنجي دروني رضايت بخشي داشته است ابزار رشد اغاز كودكي مي‌باشد. هدف اصلي اين پژوهش استاندارد سازي، اعتبار يابي و پايايي سنجي ابزار رشد آغاز كودكي در جامعه ي ايراني بود. يكي از نقاط قوت ابزار رشد آغازكودكي آن است كه اجازه مي¬دهد به بررسي نقش نابرابري¬هاي اجتماعي و اقتصادي و تاثير آن بر رشد و نمو كودك در سال¬هاي اوليه كودكي بپردازد(دوكووجانيوس، 2004). روش پژوهش جامعه آماري: جامعه آماري كليه كودكان 3 تا 7 ساله مراكز مهدكودك و پيش دبستان شهر تهران مي باشد. نمونه آماري: در نمونه گيري به روشهاي آماري مورد استفاده براي تجزيه و تحليل داده ها (براي مثال تحليل عاملي اكتشافي) تاكيد دارد. با توجه به اين كه در اين مطالعه از تحليل عاملي اكتشافي در جهت بررسي روايي سازه استفاده خواهد شد بنابراين ميبايست حجم نمونه به اندازه ي كافي بزرگ باشد تا بتوان از طريق تحليل عاملي اكتشافي ساختار عاملي را بررسي كرد. با توجه به تعداد سوالات اين پژوهش(104سوال)و نيز ريزشهاي احتمالي حجم نمونه 450 نفر براي اين پژوهش انتخاب مي شود. روش نمونه گيري: روش نمونه گيري به صورت خوشه اي چند مرحله اي خواهد بود. بدين صورت كه از بين مراكز مهدكودك و پيش دبستان شهر تهران از سه منطقه شمال، مركز و جنوب تهران، به طور تصادفي45 مركز انتخاب (از هر منطقه پانزده مركز) و از هر مركز 10 كودك و به دليل بالا بودن تعداد سوالات از هرمركز دو معلم وهرمعلم 5كودك را ارزيابي خواهد كردكه در مجموع 450 كودك به تصادف انتخاب خواهند شد و كليه آزمودني ها توسط والدين ارزيابي خواهند شد. روش جمع آوري داده ها: چهارصد و چهل و هشت كودك ايراني (202 دختر- 246پسر) در اين پژوهش شركت كردند. از 89 نفر شركت¬كنندگان خواسته شد كه همزمان پرسشنامه‌هاي EDI و ASQ را تكميل كنند. براي بررسي روايي همگرايي پرسشنامه EDI از ضريب همبستگي پيرسون نمرات اين پرسشنامه با پرسشنامه ASQ در 89 نفر از شركت¬كنندگان استفاده شد. براي بررسي همساني دروني پرسشنامه EDI از ضريب آلفاي كرونباخ استفاده شد. و از تحليل عاملي به روش مولفه‌هاي اصلي (PCA) براي اكتشاف و استخراج عامل¬هاي زير مقياس‌ها استفاده شد. ابزارهاي پژوهش: براي بررسي روايي همگرايي پرسشنامه از ابزار غربالگري و پايش تكامل كودكان(ASQ) استفاره مي شود، اين همبستگي براي اطمينان از اين كه آزمون آنچه را كه بايد سنجيده شود مي‌سنجد، ضروري است. يافته هاي پژوهش: ضريب همبستگي پيرسون بين نمرات حاصل از پرسشنامه هاي EDI و ASQ برابر 0/36 (P = 0/001) بود كه در سطح 0/05 درصد معنادار مي¬باشد و به اين معني است كه پرسشنامه EDI از روايي همگرايي برخوردار است. ضريب آلفاي كرونباخ براي زير مقياس‌هاي تندرستي فيزيكي، مهارتهاي شناختي و زباني و رشد عاطفي اجتماعي به ترتيب برابر 0/81، 0/88 و 0/95 بود كه مورد تاييد مي¬باشد يعني اينكه پرسشنامه EDI از همساني دروني مطلوب برخوردار است. در تحليل عاملي به روش مولفه¬هاي اصلي، براي زير مقياس‌هاي تندرستي فيزيكي، مهارتهاي شناختي و زباني و رشد عاطفي اجتماعي به ترتيب 4، 10 و 9 عامل استخراج شد. براي بررسي همساني دروني پرسشنامه EDIاز ضريب آلفاي كرونباخ استفاده شد و نتايج به اين شكل است كه براي حيطه تندرستي فيزيكي 81/0،براي حيطه مهارتهاي شناختي زباني 88/0 و براي حيطه رشد عاطفي اجتماعي 95/0 ميباشد و مقادير بالاي آن حاكي از مطلوبيت همساني دروني پرسشنامه مي¬باشد بحث: نتايج مطالعه نشان مي دهد نسخه فارسي پرسشنامهEDI از روايي و پايايي قابل قبولي در جامعه ايراني برخوردار است. بنابراين اين پرسشنامه مي تواند براي بررسي امادگي كودكان قبل از ورود به مدرسه قابل استفاده باشد.