عوامل تحكيم خانواده در فرهنگ اسلامي

خانواده هميشه و همه جا و در بين تمامي جوامع بشري به عنوان اساسي‌ترين نهاد اجتماعي زيربناي جوامع و منشاء فرهنگ ‌ها، تمدّن‌ها و تاريخ بشر بوده است. پرداختن به اين بناي مقدّس بنيادين و حمايت و هدايت آن به جايگاه واقعي و متعالي‌ خود، همواره سبب اصلاح خانوادة بزرگ انساني و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حيات حقيقي و سقوط به ورطة هلاكت و ضلالت بوده است. انسان‌ها در زندگي خود، از ديگران تأثير مي‌پذيرند و بر آنها تأثير مي‌گذارند. در يك خانواده، از والدين گرفته تا فرزندان، در شكل‌گيري شخصيّت و خُلق و خوي يكديگر مؤثّر واقع مي‌شوند. محيط اجتماعي جامعه، رسانه‌ها، مطبوعات و همة اعضا و عناصر حاضر در صحنة اجتماع كه در ارتباط با فردند، در پرورش روحيّه و شخصيّت وي تأثير دارند. خلاصه آنكه جريان مزبور در تمام ابعاد زندگي انسان‌ها مشهود است، هرچند كه نحوه و چگونگي اين فرآيند در بسياري از موارد مستور است. عوامل بسياري در تحكيم بنيان خانواده و سرزندگي آن مؤثّرند كه در اين مقاله به مهم‌ترين آنها پرداخته شده است؛ از جمله حُسن معاشرت در خانواده، نظم و انظباط، وجود روحية مشورت در خانواده، صبر و پايداري زندگي، روحية عفو و گذشت، حاكميّت صداقت در فضاي خانواده، پرهيز از سوء ظن، آفت حسد، رازداري و وفاداري، مشي با آرامش و بي‌تكبّر، حلم و بردباري، ترس از كيفر الهي، دوري از افراط و تفريط، تواضع، دوري از سختگيري و اسراف و نيز احسان به پدر و مادر، همگي از عوامل تحكيم خانواده‌اند. اين مقاله عوامل تحكيم خانواده را در نظام فرهنگ اسلامي با استفاده از منابع اسلام و آثار متفكّران تربيتي را مورد بررسي، تحليل و نقد قرار داده است.