رويكردهاي فرهنگي و اجتماعي در غزليات حافظ

حافظ به يك اعتبار يك مصلح و منتقد اجتماعي و فراترازآن، يك دردمند اجتماعي است. بخشي از غزل¬هايش به مضامين اجتماعي و انتقادي اختصاص دارد. لسان¬الغيب، خود را در برابر آحاد جامعه مسؤول و متعهد مي¬بيند. اصولاً، توجه به فقرِ فرهنگي و اجتماعي، از دغدغه¬هاي فكري «شاعرانِ متعهد» محسوب¬مي¬گردد. روزگار حافظ، يكي از بدترين ايام تاريخي ازنظربي¬توجهي به مقوله¬هاي فرهنگي، اجتماعي، علمي و ادبي مي¬باشد و حافظ رندانه و هوشمندانه با تعهد و رسالت فرهنگي و اجتماعيي كه دارد و با زباني رمزآلود و طنز كه زيبنده¬ي سروده¬هاي اوست، مفاسد عصر خود را بيان¬كرده-است. وي، دردهاي جامعه را آسيب¬شناسي كرده¬¬است. به اعتقاد او، منشأ تمام اين بي¬عدالتي¬ها و ظلم و جور حاكم برجامعه، از بي-كفايتي حاكمان و فقرِ فرهنگي و اجتماعي مي¬باشد. او، ضعف¬ها و آفت¬هاي جامعه را كه بزرگ¬ترين آنها ريا و تزوير مي¬باشد، برشمرده¬ و به مبارزه¬ با آن¬ها پرداخته¬است. به نظر وي، اين آفات، انسانيّتِ انساني را نشانه رفته¬است. ازاين¬جهت، همواره از فقدانِ انسانيّت شكوه¬هادارد و تلاش¬مي¬كند تا از نو، عالمي ديگر بسازد و آدمي تازه خلق¬كند. حافظ، ميراث¬دارِ فرهنگ انسانيت به نسل¬هاي فرداست. آنچه دراين مقاله بدان پرداخته¬مي¬شود، مولّفه¬ها و رويكردهاي فرهنگي و اجتماعي و بازتاب آن در شعر حافظ و نياز فرهنگي امروز به اين رويكردها و انطباق با آنها مي¬¬باشد.