بررسي بيت- حكايت هاي گلستان و بوستان سعدي از منظر اصول ميني ماليستي

در ميان حكايت هاي گلستان و بوستان ابياتي وجود دارد كه با داشتن برخي عناصر داستاني به تنهايي يك حكايت كامل هستند؛ در اين پژوهش از آن ها به عنوان «بيت- حكايت» ياد شده است. اين ابيات با ويژگي هاي داستان هاي كوتاه ادبيّات غرب، معروف به «ميني مال» (Minimal)، قابل انطباق هستند. بنابراين، با روش اسنادي و تكنيك تحليل محتوا كوشش شده با ارائه نمونه هايي از بيت- حكايت هاي اين دو اثر، ويژگي هايي را كه براي سبك «ميني ماليسم» برشمرده اند؛ در آن ها مورد بررسي قرار گيرد. نتيجۀ پژوهش نشان مي دهد اين ابيات از نمونه هاي بارز ايجاز در ادبيّات فارسي به شمار مي آيند؛ زيرا مانند داستان هاي ميني مال، فاقد حوادث گوناگون و گره گشايي هاي هستند. بنابراين، نماي كلّي و كمال داستان را مي توان در همان نگاه نخست از آن ها دريافت كرد. همچنين مشخّص گرديد كه سعدي به طور غريزي، اين عناصر را پيش از آنكه در داستان هاي ادبيّات غرب به كارگيرند؛ در بيت- حكايت هاي خود استفاده كرده است. در اين ابيات دو عنصر «شخصيّت» و «روايت» براي پروراندن درون مايه به كارگرفته شده است. بنابراين، مي توان به درك تازه تري از ساختار بيت- حكايت-هاي سعدي دست يافت كه تاكنون اين جنبۀ هنري ناشناخته مانده بود. همچنين، از اين رهگذر، مي توان توانمندي هاي كم نظير سعدي را براي كاوش نقّادانۀ نوع ادبي «ميني-ماليسم» كشف كرد.