تدوين و بومي سازي شاخص‌هاي تاب آوري روستايي در برابر ريزگرد مطالعه موردي: كانون ريزگرد جنوب شرقي اهواز

ارزيابي و سنجش ميزان تاب آوري جوامع روستايي، يكي از مهم ترين ابزارها در تشخيص پايداري سكونتگاه هاي روستايي، به هنگام بروز مخاطرات محيطي است. شاخص هاي تاب آوري پس از به گزيني و بومي سازي، روش كارآمدي جهت پايش مكاني _فضايي سكونتگاه ها به ويژه روستاها در مقياس محلي و منطقه اي به شمار مي رود. آنچه مسلم است، درحوزه سنجش و ارزيابي تاب آوري در محيط هاي روستايي به ويژه در برابر مخاطرات محيطي، تلاش هاي پراكنده و با هدف هاي معيني صورت پذيرفته، اما تدوين و اعتبارسنجي شاخص هاي مطلوب براي تحليل تاب آوري روستايي، ضروري است. زيرا با بهره گيري از اين شاخص ها، ميزان تاب آوري در برابر مخاطرات مورد ارزيابي و سنجش قرار مي گيرد. اين پژوهش كوششي در شناسايي، تدوين و بومي سازي شاخص هاي مناسب براي ارزيابي تاب آوري جوامع محلي و روستايي در شرايط بروز ريزگردها است. روش تحقيق از نوع توصيفي- تحليلي با بهره گيري از الگوي نظرسنجي در سطح خبرگان و متخصصان دانشگاهي است. در اين پژوهش ابتدا معيارها وشاخص هاي مختلفي از ادبيات پژوهشي استخراج و از طريق پرسشنامه در معرض داوري 30 نفر از خبرگان و كارشناسان متخصص قرار گرفت. در اين پژوهش تعداد 22 شاخص مناسب، مورد تاييد متخصصان، كارشناسان امور اجرايي و نخبگان محلي قرار گرفته است. از شاخص هاي مناسب و داراي بيشترين اجماع مي توان به شاخص هايي همچون روند نرخ رشد و يا كاهش بهره برداري منابع طبيعي روستا، نرخ مهاجرت فرستي، ميزان اراضي كشاورزي و باغي (مالكيت)، وضعيت پوشش بيمه و جبران خسارات، دسترسي به منابع آب، فناوري و توسعه كشاورزي، ميزان تنوع معيشتي و سرمايه اي روستايي، توان پس انداز و دورنماي فعاليت هاي كسب و كار غيركشاورزي روستا در آينده اشاره نمود.