كدام علم و فرهنگ؛ توسعه به معناي الگوي غربي يا بومي‌گرايي و نفي الگوي غربي

نارسايي الگوهاي غربي در فرايند توسعه كشور سبب شده كه بازنگري اساسي در الگوهاي توسعه صورت گيرد و اين بازنگري با عنوان الگوي پيشرفت اسلامي ايراني مطرح شود. سوالاتي كه در رابطه با اين الگو مطرح مي باشد اين است كه آيا طرح چنين الگويي يك ضرورت علمي است يا ضرورتي سياسي؟ تحول شاخص هاي جهاني توسعه در دهه هاي اخير را در ارتباط با الگوهاي بومي توسعه چگونه مي توان تبيين نمود؟ و سر انجام اينكه الگوي بومي توسعه بايد مبتني بر چه فرهنگ و علمي باشد؟ يافته هاي اين تحقيق كه به شيوه اسنادي، تاريخي و تطبيقي جمع آوري شده حاكي از آن است كه تحول رويكرهاي توسعه از گذشته تاكنون بيانگر فاصله گرفتن از ابعاد عيني توسعه و روي آوردن به جنبه هاي ذهني آن مي باشد. نگاه به توسعه به عنوان رويكردي ذهني القاي رويكرد واحد توسعه را نفي نموده و تأكيد بر برداشت هاي متعدد از توسعه در ارتباط با زمينه هاي فرهنگي مختلف دارد. با توجه به اينكه فرهنگ كشور آميزه اي از سه فرهنگ اسلامي، ايراني و غربي مي باشد، لحاظ نمودن اين سه فرهنگ در رويكردهاي توسعه و پيشرفت ضرورتي انكار ناپذير دارد. از سوي ديگر اين سه فرهنگ در كنار علم بومي، بومي كردن علم و نفي بومي گرايي ميتواند زمينه هاي شكل گيري الگوي پيشرفت متناسب با فضاي كشور را فراهم آورد. الگويي كه اگرچه ممكن است بيشتر به دلايل سياسي مطرح شده باشد اما ضرورت هاي علمي آن پيش از اين در محافل دانشگاهي مورد توجه و تأكيد بوده است.