نقد تعريف توسعه اقتصادي رايج و تبيين مفهوم پيشرفت اقتصادي توحيدي و الحادي از ديدگاه قرآن كريم

ادبيات توسعه در جهان سوم از دهه 1940 ميلادي آغاز شد. در ابتدا تقريبا هميشه توسعه به معناي رشد سالانه توليد ناخالص ملي بوده است، اما معايب اين تعريف موجب شد كه اين تعريف تكميل گردد؛ از آنجا كه تعاريف جديد نيز از جهان بيني غرب نشات مي گرفت، همچنان ناقص بود و كارايي لازم را براي كشورهاي مسلمان نداشت؛ لذا اقتصاددانان مسلمان تعاريف جديدتري از توسعه مطابق جهان بيني خود بيان كردند؛ اما به نظر مي رسد كه اين تعاريف نيز، با ديدگاه قرآن درباره ي پيشرفت اقتصادي و نقش خداوند در اين پيشرفت فاصله دارد؛ لذا پرداختن به اين موضوع جايگاه ويژه اي پيدا مي كند. اين پژوهش در پي پاسخ دادن به اين پرسش است كه «قرآن چه تبييني از مفهوم پيشرفت اقتصادي بيان مي كنند؟» اين نوشتار از روش توصيفي-تحليلي استفاده نموده و بر اين فرضيه استوار است كه «نقش اصلي ايجاد، در پيشرفت اقتصادي بر عهده ي خداوند است و جايگاه انسان، فراهم كننده زمينه ي لازم براي اين پيشرفت است و پيشرفت اقتصادي براي دو جامعه موحد و ملحد ماهيتي متفاوت دارند». اين نوشتار ضمن بيان و نقد تعاريف رايج غرب و اقتصاددانان كشور از توسعه، معتقد است كه نبايد آنها را به طور كامل كنار گذاشت؛ بلكه بايد آنها را اصلاح نمود و خود تعريف جديدي از آن با عنوان «پيشرفت اقتصادي توحيدي و الحادي» بيان مي كند كه يكي خير و بركت و ديگري استدراج و عذاب ميباشد.