عطار، راوي «نمودهاي» دور از «بود» (تحليل آيرونيك حكاياتي چند از عطار نيشابوري)

آيروني (irony)، بياني ادبي است كه در لحن آن نوعي دوگانگي وجود دارد، چنان كه آنچه گفته يا ديده مي شود از جنبه اي ديگر نامعقول يا نامفهوم است يا كاملاً متّضاد و خلاف انتظار. بيشتر شكل هاي آيروني دربردارندۀ تضاد و ناهمخواني ميان واژه ها و معاني آن ها، ميان كرده ها و پيامدهايشان يا ميان ظاهر و واقعيّت هستند كه در همۀ اين موارد ممكن است عنصري از بي معنايي و پارادوكس نيز وجود داشته باشد. از اين رو، آيروني هنرمند را قادر مي سازد كه غيرمستقيم به بيان مفاهيم بپردازد و حتّي دو واقعيّت مغاير با هم را كنار هم بگذارد. در واقع آيروني تفاوت و تضاد ميان بود و نمود است. در اين پژوهش، چند حكايت از مجموعه آثار عطار نيشابوري با شيوه هاي آيرونيك، تحليل مي شوند. با اين تحليل ويژگي هاي جديدي از هنر داستان سرايي و اعتقادات و انديشه هاي او مشخص مي شود. شيوۀ پژوهش در اين مقاله، توصيفي، تحليلي و روش گردآوري اطلاعات كتابخانه اي مي باشد. عطار با به كارگيري عناصر آيرونيك، بر جذابيت و پيچيدگي حكايات و داستان ها مي افزايد و به آن ها جلوه اي جديد مي بخشد.