تحليل مقايسه¬اي استعاره¬ در رمان فارسي و عربي (مطالعه موردي «بيوتن» اثر اميرخاني و «رمل المايه» اثرالاعرج)

يك اثر ادبي با دربرداشتن آرايه¬هاي لفظي و صور تخيلي و معنايي واجد عناصر ادبي است و مي¬تواند ماندگار بماند. در ميان اين عناصر، «استعاره » نقشي بسزا در زيبايي‌شناسي اثر دارد. استعاره، تشبيهي است كه يكي از طرفين آن حذف مي¬شود و درواقع استعاره نوعي از مجاز به شمار مي¬آيد، مجازي كه در آن هدف از آن بيشتر اثر گذاشتن بر مخاطب است. در اين مقاله كوشش مي¬شود با روش توصيفي– تحليلي، استعاره و انواع آن در رمان فارسي «بيوتن» اثر اميرخاني و رمان عربي «رمل المايه» اثر واسيني الاعرج با در نظر داشتن كاربرد نوع استعاره و سنخيت آن با درونمايه¬هاي اصلي و فرعي اين دو اثر تحليل و تطبيق شود. بر اساس نتايج به‌دست‌آمده، در متن هر دو رمان، بيشتر استعاره¬ها، مكنيه است كه با محتواي اجتماعي_سياسي در هر دو رمان تناسب دارد. صنعت تشخيص در هر دو به وفور ديده مي¬شود ولي در رمل المايه بيشتر است. نتيجه ديگر اين است كه در رمان «بيوتن» استعاره تمثيليه وعناديه بيشتر ديده مي¬شود كه با درون‌مايه غالب در اثر، پيوند و سنخيت دارد اما در رمان «رمل المايه» استعاره مصرحه پررنگ‌تر است كه نشان‌دهنده مواجهه با سلطه استعمار در جامعه به‌صورت آشكار است.