زيباشناسي در ديوان عنصري

Aestetics of Onsori Balkhi’s Divan

علوم بلاغي شامل معاني،بيان وبديع كه روي هم رفته دانش‌هاي زيباشناختي ادب اسلامي نام گرفته‌اند،علومي هستند كه شيوه‌ها، شگردها وترفندهاي هنري موجود در اثر ادبي را مورد بحث و بررسي قرار مي‌دهند و با بهره‌گيري از اين سه دانش است كه مي‌توان تفاوت ميان زبان عادي و زبان ادبي را آشكار نمود.از ميان سه علم مذكور، بيان و بديع بيشتر با آرايه‌هاي زيباشناختي مربوط با تخيل و موسيقي لفظي كلام سروكار دارند. ابوالقاسم حسن‌بن احمد عنصري بلخي يكي از بزرگترين قصيده‌پردازان وثناگستران زبان فارسي است. در اين مقاله سعي شده است صنايع بديع لفظي ير اساس تعاريف و ديده‌گاههاي استادان علم بديع در ديوان عنصري مورد بررسي فرار گيرد تا دريابيم او به چه صنايعي بيشترين توجه را داشته است. دراين پژوهش به روش كتابخانه‌اي به ذكر نمونه‌هايي از صنايع بديع لفظي در اين ديوان پرداخته شده است؛ كه ضمن پژوهش مشخص گرديد عنصري از ميان صنايع بديع لفظي به كاربرد انواع جناس علاقۀ زيادي داشته، در واقع او از اين طريق پرداختن به جناس‌هاي گوناگون موسيقي شعر خود را تقويت كرده است.

Rhetorics consists of three parts: semantic, speech and prosody which altogether make aesthetic sciences of Islamic literature. These sciences discuss about existing artistic methods and techniques in the literary work. Using these sciences, we can reveal the difference between literary speech and non-literary speech. Among thee mentioned sciences, speech and prosody are mostly about aesthetics arrays relating to imagination and music of the words. Abol Ghasem Hasan Onsori Balkhi was one of the greatest composer of lyric poems. In this study the researcher attempted to investigate verbal figures of speech according to the definition of prosody masters in Onsori Divan to observe which figure of speech was used more. This research were done by library method. it was observed that Onsori was mostly interested in using pun among verbal figures of speech. Actually he paid more attention to different puns of music of poem.