كاركرد هنري حصر و قصر در اشعار خواجوي كرماني

حصر و قصر يكي از ظرايف هنري بلاغت فارسي و از مباحث مربوط به جملات خبري در علم معاني است. اين امكان زباني ــ بياني يكي از ابزار هاي كارآمد بلاغي در تحليل متون است. قصر در لغت به معني حبس و حصر به معني انحصاري بودن است. در اصطلاح علم معاني آن است كه حكمي را بر كسي يا چيزي اسناد بدهيم وآن را به مسنداليه منحصر كنيم. هدف كلّي پژوهش بررسي حصر و قصر، قصر حقيقي و قصر غير حقيقي، انواع قصر نسبت به اعتقاد مخاطب و اغراض قصر در اشعار خواجوي كرماني است. اين ترفند هنري در شعر خواجو از بسامد بالايي برخوردار است تا جايي كه مي¬توان اين ويژگي را از مختصّات سبكي شعرش به شمار آورد. وي با استفاده از اين هنر ظريف بلاغي افكار و انديشه هاي خود را نه به صورت نوشتار بلكه در لابه¬لاي اشعارش آورده¬است و مسأله¬ي اصلي علم معاني درك عميق همين مطالب نانوشته است. در قصر نوعي تاكيد و برجسته سازي به چشم مي¬خورد كه ضرورت بررسي هدفمند آن به دريافتن انديشه¬ها و جهان بيني گوينده كمك فراوان مي¬كند.