«مرگ يزدگرد » نمايشنامه‌اي پسامدرن

پسامدرنيسم به مثابه‌ي يكي از الگوهاي حيات فرهنگي جوامع غربي،بيش از ديگر شاخه‌هاي علوم انساني در ادبيات و هنر خودنمايي مي‌كند. با تمام تعابير و تفاسير مختلف و گاه پيچيده‌ي اين پديده در نگاه متفكران اين حوزه ، اگر پست مدرنيسم را گسستي از جهان مدرنيسم محسوب نماييم ، هسته پرسش‌هاي اساسي پسامدرنيسم را مي‌توان در سه مقوله انكار سوژه آگاه و خودمختار،معرفت در حكم وجهي از بازنمايي، تاريخيگري مفاهيم مدرنيستي پيشرفت رديابي نمود. دغدغه امر پست مدرن در ادبيات در نوع مواجهه با زبان صورت‌بندي مي‌شود. آنچه از خلال بازي‌هاي زباني متعدد در متن حضور پيدا مي‌كند، دستيابي به حقيقتي واحد و جهانشمول را به چالش كشيده و معرفت ما را از جهان در چنبره ساخت اجتماعي- فرهنگي و تنها يكي از نظام‌هاي گفتاري بيان مي‌دارد. انعكاس اين نوع نگرش را در ادبيات پسامدرن مي‌توان در ويژگي‌هايي چون تداعي واقعيات متكثر، محتواي وجودشناسانه،بي‌نظمي در روايت رويدادها، اختلال زباني، بازنمايي فروپاشي فرا روايت‌ها،آشكار كردن تصنع مشاهده نمود. در اين مقاله كوشش شده است برخي از مولفه‌هاي ادبيات پسامدرن در نمايشنامه « مرگ يزدگرد» واكاوي شود. در اولين گام پس از شرح رويكرد پست مدرنيسم نسبت به بازتاب واقعيت (تاريخ حادث شده)مواجهه بيضايي با امر تاريخي,چگونگي مركز زدايي از متن و شخصيت‌هاي تاريخي درون اثر , جهان چندگانه‌ي درون اثر و عدم قطعيت در دريافت حقيقت بر اساس نظر متفكرين پسامدرن تبيين شده است . پس از آن انعكاس مفاهيمي دريدايي، همچون واسازي , تقابل هاي دوگانه حضور و غياب , تكثر دلالت براي دالي واحد و ابهام‌زايي در نحوه شخصيت پردازي درون متن مورد مداقه قرار گرفته است .