متالوژني كانسارهاي روي-سرب با سنگ درونگير تخريبي مرتبط با محيط هاي تكتونيكي كششي در ايران

تاكنون بيش از 300 كانسار روي-سرب با سنگ درونگير رسوبي در ايران شناسايي شده است كه برخي از آنها، همانند كانسارهاي كوشك، زريگان، حسين آباد، هفت سواران و تيران در سنگهاي رسوبي تخريبي تشكيل گرديدهاند. با توجه به نحوه پراكندگي و سن سنگ ميزبان آنها، ميتوان كانسارهاي روي-سرب با سنگ درونگير تخريبي ايران را به سه دسته اصلي تقسيم نمود: الف) كانسارهاي روي-سرب كامبرين زيرين، ب) كانسارهاي ژوراسيك و ج) كانسارهاي كرتاسه زيرين با ميزبان سيلتستون و سنگهاي كربنات. ذخاير روي-سرب كامبرين زيرين در حوضه زريگان-چاه مير خردقاره ايران مركزي تمركز دارند، درحالي كه كانسارهاي ژوراسيك در شيل و ماسه سنگهاي اواخر ژوراسيك مياني-اوايل ژوراسيك پاياني پهنه سنندج-سيرجان، بلوك يزد و طبس گسترش يافتهاند. كانسارهاي روي-سرب كرتاسه زيرين با سنگ درونگير تخريبي-كربناته عمدتا در بلوك يزد و پهنه سنندج-سيرجان تمركز دارند. بررسي نحوه توزيع اين كانسارها بيانگر وجود يك رابطه ژنتيكي بين رخداد آنها و حوادث تكتونيسم كششي در پوسته قارهاي ورقه ايران است بطوري كه كانسارهاي روي-سرب كامبرين زيرين در ارتباط با تكامل حوضه ريفت پشت قوسي زريگان-چاهمير متأثر از فرورانش پوسته اقيانوسي پروتوتتيس به زير خردقاره ايران مركزي در لبه شمال غربي ابرقاره گندوانا تشكيل يافتهاند و ذخاير ژوراسيك و كرتاسه زيرين در ارتباط با گسترش حوضه هاي كششي ژوراسيك مياني (ريفت پشت قوسي؟) تا كرتاسه زيرين ميباشند. هر سه گروه اين كانسارها همزمان با يك دوره فرونشست سريع حوضه ميزبان كه همرا با توسعه شرايط غيراكسيدان در آنها بوده است، تشكيل يافته اند.