كاربردها و استفادههاي محلي قرهقات ( Ribes biebersteini ) در جنگلهاي ارسباران

جنگلها و مراتع به عنوان منبع گياهان دارويي ميباشند، از اينرو غالباً براي اهداف تجارتي و معيشتي برداشت ميشوند. استفاده و بهرهبرداري از گونهها اغلب به تخليه ژنتيكي آنها منجر شده و روند كاهشي سريع جمعيتي را باعث خواهد شد. در گذشته برداشت اين گياهان اثرات منفي زيادي در روي اين گياهان نداشت. اما اخيرا به دليل افزايش فشار جمعيت و تقاضا براي توليدات طبيعي جهت تجارت در بازارهاي ملي و بينالمللي، ميزان برداشت زياد شده است. در نتيجه تعدادي از گونهها در حال تهديد يا انقراض ميباشد. از اينرو، هدف اين تحقيق بررسي اطلاعات مرتبط با نحوه برداشت، اثر اين گونه در درآمد خانوار و نحوه استفاده مردم محلي از اين گونه در جنگلهاي ارسباران ميباشد. در اين تحقيق علاوه بر استفاده از منابع كتابخانهاي، از مشاهدات ميداني و تكميل پرسشنامه از مردم محلي نيز بهره گرفته شد. در پرسشنامه، نوع استفاده مردم محلي، ميزان استفاده آنها، نحوه استفاده آنها به صورت خام، فراوري و خشك شده و غيره، مقدار فروش اين محصول و محل فروش آن پرسيده شد. نتايج آزمون همبستگي دو رشتهاي نقطهاي نشان داد كه قرهقات همبستگي ضعيف ) 09 / 0 -( و معنيداري با تيپهاي موجود جنگلي دارد. ميانگين برداشت روزانه هر بهرهبردار از قرهقات، 3 / 1 كيلوگرم ميباشد. ميوه قرهقات در دو روستاي كلاسور و برازين توسط 12 خانوار برداشت ميشود. برداشتها غالباً در گروههاي دو نفره اتفاق ميافتد. مجموع برداشت خام به 50 كيلوگرم ميرسد كه با توجه به ميانگين قيمت محصول، ارزش اقتصادي محصول برداشت شده حدود يك ميليون ريال است. در اثر فراوري، ارزش افزوده چهار برابري براي قرهقات ايجاد ميشود. اين گونه به عنوان يكي از گونههاي شاخص منطقه ارسباران و ايران مي باشد، بايد برنامههاي مدوني براي حفظ و توسعه اين محصول ارائه نمود.