بررسي مسؤوليت كيفري اطفال و نوجوانان در قانون مجازات اسلامي

مسؤوليت كيفري كودكان از دوران باستان مطرح بوده است. در اوستا دوره كودكي به دو مرحله از آغاز تا هفت سالگي و از هفت سالگي تا پانزده سالگي، كه شروع عقل و مسؤوليت اجتماعي است تقسيم شده است. كه در دوره اول شخص غير مسئول بوده و در دوره دوم در صورت ارتكاب جرم مجازاتي خفيف تر از مجازات بزرگسالان در مورد آنها اعمال مي شود. تعيين سن كودكي، مجازاتها و مسؤوليت هاي كيفري وي در جامعه مانند ديگر قوانين كشور، با استخراج از شرع مقدس صورت مي-گيرد. اما با توجه به مقتضيات زمان و البته فتواي فقها تغييرهايي در اين مقررات رخ داده است كه در مقررات ق.م.ا بازتاب داشته است. مطابق مقررات موجود طفل كسي است كه به حد بلوغ شرعي نرسيده است و سن بلوغ شرعي در كشور، براي دختر 9 سال و براي پسر 15 سال قمري است. طبق ق.م.ا در ماده 146 كه بيان مي دارد« افراد نابالغ مسئوليت كيفري ندارند». پس اطفال در صورت ارتكاب جرم فاقد مسئوليت كيفري مي باشند و در اين صورت تربيت آنها با نظر دادگاه بر عهده سرپرست قانوني آنها و در صورتي كه دادگاه تشخيص بدهد با كانون اصلاح و تربيت مي باشد. در صورتي كه طفل مرتكب قتل يا ايراد صدمه بدني شود جنايات آنها طبق ماده بند ب ماده 292 خطاي محض محسوب مي شود. در اين نوشتار با روش تئوري- نظري به بررسي شرايط مسؤوليت كيفري اطفال و مجازاتهاي آنها در ق.م.ا پرداخته مي شود.