ويژگي نمادين حروف لا و الف در كتيبه نگاري ايران با تأكيد بر كتيبه سردر مدرسه خان شيراز

كتيبه نگاري ايراني- اسلامي داراي ابعاد نمادين گوناگوني هستند، چرا كه حامل كلام وحي مي باشند و از اين روي به رسم سنت ديرينه بهترين خطاطان و كاشيكاران مبادرت به نگاشتن و نگاريدن اهتمام مي ورزيدند. سردر ورودي مدرسه خان يكي از شاهكارهاي هنر و معماري و كاشي كاري مي باشد. شيوه رنگ بندي، چيدمان حروف و تكرار و تكثّر حرف لا با شيوه اي مبدعانه، نشان از ذوق و توانمندي هنرمند كتيبه‌نگار اين مجموعه‌ي ارزشمند مي‌باشد. در كنار آن توجه به چيدمان حرف الف و هم نشيني با حرف لا حسن تركيب و حسن همجواري را به معناي اخص كلمه متجلي مي نمايد. اين پژوهش با هدف بررسي واكاوي ويژگي هاي بصري- نمادين حروف لا و الف بر كتيبه سردر مدرسه خان شيراز با روش تحقيق توصيفي- تحليلي- تاريخي و شيوه گردآوري اطلاعات كتابخانه اي و ميداني در پي پاسخگويي به پرسش هاي ذيل انجام پذيرفته است: الف) كاركرد (بيان مفهومي و نمادين) حروف الف و لا در كتيبه نگاري ايران چيست؟ ب) منظر ريخت شناسانه حروف الف و لا در كاربرد كتيبه هاي مدرسه خان در شيراز چيست؟ نتايج پژوهش نشان مي دهد كه در كتيبه نگاري ايراني- اسلامي برخي از حروف مانند: الف نماد قامت دوست و بيانگر ذات احديت مي باشد. و لا اشاره به حرف اول آيه متبركه لا إله إلا الله دارد، از اين روي با ايجاز و انتزاعات، هنرمند لا را به عنوان كل حروف در نظر گرفته است. شيوه هاي مبدعانه در خلق كتيبه هاي متفاوت نشانگر آن است كه هنرمند مسلمان در تركيب، چيدمان و همنشيني حروف به عنوان يك ساختار حركتي- بصري- نمادين به اين دو حرف تأكيد بيشتري داشته است.