بررسي نمادشناسي تصوير فرشته چهارسر در كتاب معراج‌نامه ميرحيدر بر پايه نجوم

نقوش و تصاوير موجود در اديان مختلف را مي‌توان يكي از مجاري انتقال مفاهيم اجتماعي و فرهنگي دانست؛ اما متأسفانه هميشه تفاسير سطحي و كلي از آن ارائه مي‌شود؛ از اين رو به اجزاء و ساختار آن كمتر توجه مي‌شود؛ بر اين اساس در اين پژوهش كوشيديم، اجزاء و ساختار يكي از نقوش مشترك در اديان را بررسي كنيم. تصوير فرشتة چهار‌سر يكي از نقوش شناخته شده در دين يهودي است؛ اين نقش در متون اسلامي مانند معراج‌نامه‌هاي پيامبر نيز ديده مي‌شود؛ اين نقش در كتاب‌هاي نجومي نيز تحت عنوان چهار صورت‌فلكي اصلي منطقه‌البروج در 4000ق.م. مشاهده شده است. مسألة اصلي اين تحقيق بررسي ارتباط ميان تصاوير نجومي و تصاوير موجود در اديان بود. هدف اين پژوهش بررسي تأثير معتقدات نجومي در ارتباط با چهار صورت‌فلكي اصلي منطقه‌البروج به عنوان عالم كبير بر معتقدات ديني و تصاوير اديان مختلف به عنوان يكي از عرصه‌هاي تجلي باورها و اعتقادات مردمان در ادوار مختلف به عنوان عالم صغير است. در اين پژوهش از روش آيكونوگرافي- آيكونولوژي، واربورگ- پانوفسكي استفاده شده است. روش گردآوري اطلاعات اين تحقيق اسنادي است. نهايتاً پژوهشگر با تحقيقات فراوان در حوزة منابع ديني به خصوص دين اسلام و يهود و حوزة منابع نجومي به نتايج بسيار مهمي در حيطة رابطة اين دو دسته از تصاوير دست يافت؛ بر اين اساس با استناد بر باور راسخ پيشينيان در باب تأثير عالم كبير بر عالم صغير چهار سر موجود در نقش فرشتة چهارسر در واقع نمادهايي از چهار صورت‌فلكي اصلي منطقه‌البروج در 4000ق.م. مي‌باشند.