بررسي نقش نمادها در معناآفريني كالبد معماري ايراني- اسلامي

در مسير تاريخ معماري از گذشته¬هاي دور تا دوران معاصر، همواره گمشده¬اي در طراحي معماري مورد كنكاش معماران قرار گرفته است كه همانا معناي مستتر در پس كالبد و ظاهر معماري است. اثر معماري برخوردار از روح و فرهنگ يك سرزمين در تجلي كالبدي خود، پيام¬آور بسياري از عوامل محيطي پنهان جامعه بوده و در بياني انتزاعي در تركيبات هندسي و فضايي معماري انتقال¬دهنده¬ي معنويت، اصالت و حقيقت وجودي خود همانند هنرهاي ديگر مي¬باشد كه انسان به هنگام دريافت آن به مقام والاي فرهني خود ارتقاء مي¬يابد. معماري ايراني- اسلامي به خوبي توانسته است رابطه¬ي بين هنر، كالبد و نمادها را دريابد و از آن براي خلق يك فضاي زيبا و آرامبخش بهره ببرد. نمادهاي رايج در جوامع مختلف، يكي از زمينه¬ها و بسترهاي وحدت و همزباني آحاد جامعه با يكديگر هستند. نمادها به دليل هدايت انسان به معاني معنوي و غير مادي و متافيزيكي مي¬تواند علاوه بر آنكه به عنوان زبان مشترك و عامل وحدت جامعه ايفاي نقش نمايند، بلكه در غنا بخشيدن به هنرها و ادبيات و آداب و رسوم و روابط اجتماعي جامعه نيز نقشي ارزنده و درخور توجه را عهده¬دار است. اين مقاله سعي دارد با بررسي برخي عناصر مفهومي در معماري ايراني- اسلامي، نقش آن¬ها را به عنوان هويت اين مرز و بوم بيان كند. مقاله حاضر با استفاده از روش تحقيق توصيفي- تحليلي به دنبال شناخت ويژگي¬هاي معماري ايراني- اسلامي و كشف راز و رمزها در پس وراي ظاهري هندسه، اعداد، نقوش و رنگ به¬كار رفته در اين معماري مي¬باشد. نتايج پژوهش نشان مي¬دهد كه به¬كارگيري حداقل يكي از اركان و عناصر ايراني اسلامي و استفاده از آن-ها در كنار عناصر معماري مدرن مي¬تواند علاوه بر احياي معماري سنتي، گامي مؤثر در برقراري تعامل بين سنت و مدرنيته و تبديل نمادهاي نا¬آشناي امروزه به عناصر با ارزش و با اصالت ايراني- اسلامي باشد.