بررسي نمادگان فرهنگي خنده هاي رستم در شاهنامه فردوسي

خنده¬هاي رستم در موقعيّت¬هاي گوناگون، چون: بزم، رزم و حالتهاي متفاوت روحي- رواني از شاخص¬ترين كنش¬هاي شناخته شدۀ چهرۀ اين ابر پهلوان در شاهنامه است. سئوال اصلي اين تحقيق آن است كه آيا اين خنده¬ها، بازتاب طبيعي و عادّي رفتار چهرۀ وي مي¬باشد؟ با تأمّلي در اين خنده¬ها، مي¬توان دريافت اين خنده¬ها به ويژه در مقابل دشمنان و حريفان و در هنگامۀ كارزار، بيش¬تر از رفتار طبيعي چهره، معني مي¬يابند و به يك رمز و نمادگان فرهنگي تبديل مي¬شوند؛ تا آنجا كه در پاره¬اي مواقع، حتّي به صورت اسم شب، براي نگهبانان، معني پيدا مي¬كند. از طرف ديگر اين خنده¬ها واگويه¬هاي دروني رستم مي-باشند كه مي¬توانند؛ درون ناآرام و پُرتلاطم وي را به خوبي بنمايانند. در عالم سينما، به بررسي حالات مختلف چهره، ميزانسن گفته مي¬شود. فردوسي در شاهنامه به صورتي درخور از خنده¬هاي رستم براي ميزانسن چهرۀ وي بهره گرفته است. نوشتۀ حاضر با استفاده از روش توصيفي– تحليلي، فراهم آمده است. يافته¬هاي اين تحقيق نشان مي¬دهد از خنده¬هاي رستم، مي¬توان به عنوان يك نمادي فرهنگي و تكيه كلام فرهنگي، براي معرّفي هرچه بهتر چهره و شخصيّت وي، بهره جُست و در عرصه¬هاي گوناگوني چون: پرده¬خواني، تئاتر، پيكرتراشي، سينما، مينياتور، نقّاشي، نقّالي، نگارگري و...در پردازش چهرۀ رستم استفاده كرد